K jak Kornati, T jak Telašćica - cześć pierwsza
Po kilkunastu latach wakacyjnych pobytów w Chorwacji, wreszcie zdecydowaliśmy się wyprawić na
Kornati
Zanim tam popłyniemy, pozwolę sobie na kilka zdań o celu naszego rejsu.
KORNATI
MAPKA Nacjonalni Park Konati
Kornati (Kornaty) są najbardziej zagęszczonym archipelagiem na Morzu Śródziemnym. Znajdują się między wyspami Żirje, Dugi Otok i Pašman. Archipelag dzieli się na 2 grupy: Kornaty Dolne i Kornaty Górne. Do Kornatów Dolnych należą wyspy Sit i Žut oraz wyspy okoliczne, a wyspa Kornat i jego okolica należą do Kornatów Górnych.
89 ze 152 wysp Kornatów ze względu na wyjątkowe piękno i bogactwo flory i fauny ogłoszono w 1980 r. parkiem narodowym. Nazwa archipelagu pochodzi od nazwy największej wyspy Kornat
Według legendy, archipelag wysp i wysepek powstał z dużej ilości skał, które Bogu pozostały po tworzeniu świata. Wrzucił je do morza, popatrzył z nieba i stwierdził, że nie trzeba już nic więcej robić.
Zjawiskiem najbardziej zapadającym w pamięć są klify znajdujące się w szeregu wysp należących do Kornatów Dolnych. Od dawnych czasów klify nazywane są koronami i stąd najprawdopodobniej pochodzi nazwa Kornaty. Najwyższe klify znajdują się na wyspie Klobučar (80m), Mana (65m), Rašip Veli (64m) Podmorskie części tych klifów sięgają aż do 100 m głębokości.
Oprócz klifów i wysp o przeróżnych kształtach, swoją urodą wyróżniają się też przesmyki Mala i Vela Proversa znajdujące się między Kornatem, Katyną i Dugim Otokiem. Mala Proversa jest płycizną przekopaną dla żeglugi już w czasach starożytnego Rzymu, o czym świadczą znaleziska archeologiczne odkryte w tym miejscu: ruiny budynku i baseny rybne z I w.p.n.e.
Wyjątkowym zjawiskiem są też Vela ploča czy Magazinova škrila, wielkie, gładkie płyty wapienne (9100 m2), znajdujące się u stóp Metliny (237m), najwyższego szczytu na Kornacie.
Żeglującemu pierwszy raz między Kornatami zwykłemu człowiekowi, żeglarzowi czy wycieczkowiczowi, natychmiast rzucają się w oczy kilkusetmetrowe, tzw. suche mury, które budowali w dawnych czasach stali mieszkańcy wysp w czasie "bury" i podczas letnich skwarów po to, aby ochronić swoje pastwiska i uniemożliwić przechodzenie owiec na ziemię sąsiada. Na wyspie Kornat długość tych murów wynosi 70 km.
Centrum życia na tych wyspach znajdowało się kiedyś na wyspie Kornat na polu Tarac, na którym dominuje twierdza Tureta z VI w. Znajduje się tu też kościółek Matki Bożej z Tarca, Królowej Morza, zbudowany na ruinach starochrześcijańskiego kościoła z XVI w. Pielgrzymi z wyspy Murter co roku, w pierwszą niedzielę lipca przypływają tutaj statkami, żeby wziąć udział w jednym z najpiękniejszych i najbardziej interesujących wydarzeń religijnych w Chorwacji.
Kornat jest największą, najwyższą i najbardziej znaną wyspą na archipelagu i zarazem największą wyspą w Chorwacji, na której nie ma stałych mieszkańców. Jej północno-wschodnie wybrzeże jest słabo rozczłonkowane, znajduje się na nim tylko kilka zatok, ale południowo-zachodnia strona jest bardzo urozmaicona.
Dzisiaj Kornaty nie są zamieszkane na stałe (żyje na nich tylko 7 stałych mieszkańców), ale rybackie domki rozsiane po spokojnych i dobrze osłoniętych zatokach świadczą o obecności ludzi. Dzisiaj są w nich najczęściej restauracje lub obiekty noclegowe przeznaczone dla współczesnych "robinsonów", są też rajem dla żeglarzy, nurków i wszystkich, którzy chcą rozkoszować się nietkniętą i majestatyczną przyrodą.
Z Parkiem Kornati związane jest tragiczne wydarzenie. 31 sierpnia 2007 roku na wyspie Kornat wybuch groźny pożar.
W trakcie jego gaszenia zginęło 12 strażaków, jeden się uratował, ale był bardzo ciężko poparzony i przechodził wiele ciężkich operacji, do dziś nie jest w pełni zdrów.
Kornatska tragedija
Istnieją trzy hipotezy tragicznej śmierci strażaków
-bardzo silny wiatr spowodował nasilenie rozprzestrzeniania ognia i uniemożliwił ucieczkę
-z helikoptera gaszącego pożar wyciekło paliwo lotnicze w pobliżu strażaków i spotęgowało ogień
-śmierć strażaków spowodował wybuch bomby NATO zmagazynowanej kiedyś na wyspie
Ku pomięci zmarłych strażaków została skomponowana piosenka
Ovo nije kraj - zaśpiewali ją wspólnie znani chorwaccy artyści estradowi.
ZAGADKA ??? - czy ktoś potrafi wymienić z imienia i nazwiska (oprócz Gorana Karana] wszystkich wykonawców na powyższym wideoklipie)
Oprócz tej piosenki postało jeszcze kilka ku ich pamięci, m.in.
-
Klapa Maslina - Lumini
-
Joško Bogavčić - Kraljevi plamena -
Klapa Kampanel - Kriżi
TELASCICA
Na południowym krańcu wyspy
Dugi Otok
położona jest zatoka Telašćica o długości 10 km, która do 1988 roku była częścią Parku Narodowego Kornati. Obecnie jest oddzielnym parkiem przyrody, na południowo wschodnim wybrzeżu wyspy Dugi Otok z najwyższym szczytem Grpašćak (161 m n.p.m.) i słonym jeziorem Mir.
Telašćica to jedna z najpiękniejszych i największych zatok Morza Adriatyckiego. Otoczona jest trzynastoma wyspami, a wewnątrz niej znajduje się także sześć wysepek. Znana jest jako dobra i spokojna przystań dla statków i łodzi.
Północno wschodnia część zatoki jest pozbawiona roślinności, natomiast południowo zachodnia jest gęsto porośnięta sosnowym lasem, drzewami oliwnymi i figowymi. Tylko pięć minut spaceru dzieli zatokę Telašćica od słonego jeziora Mir o powierzchni 230 000 m2, głębokiego na 10 metrów. Interesującym zjawiskiem jest zmiana stanu wody w jeziorze w zależności od poziomu wody w morzu; zmiana ta następuje zawsze z określonym opóźnieniem.
Okolica ta jest od dawna zamieszkana, co potwierdzają pozostałości z epoki paleolitu (znaleziska koło miejscowości Sali, rzymskie pozostałości w miejscowości Mala Proversa czy starochorwackie przedromańskie kościoły w Dugopolju). Bardzo interesujące są strome klify, wznoszące się na 166 metrów i chroniące zatokę od wzburzonego niekiedy, otwartego morza.
W parku rośnie ponad 400 gatunków roślin, wiele z nich jest chronionych. Także świat zwierząt jest wyjątkowo bogaty, a w wodzie żyje 250 gatunków roślin i koło 300 gatunków organizmów żywych, min. rzadkie czerwone koralowce.
Na Kornati był tragiczny pożar , a Telašćica doświadczyła
katastrofy ekologicznej
W następnym odcinku popłyniemy w rejs na Kornati i Telašćicę, oglądając na zdjęciach cześć miejsc wymienionych w powyższym opisie.