15. XANTHOS - Letoon część pierwsza Jadąc wzdłuż rzeki Eşen ( dawniej rzeka Xantos ) podziwiamy widoki i zastanawiamy się nad tym , co jesteśmy w stanie jeszcze dzisiaj zobaczyć . . .
Jedno kusi i drugie nęci , ale my na dokładniejsze zwiedzanie wybieramy
Xanthos - Letoon - stolicę Ligi Licyjskiej . Wjeżdżamy na parking usytuowany pomiędzy teatrem a szeroką marmurową drogą prowadzącą do agory , Osiołek będzie się tu wygrzewał w słońcu , a my po zakupieniu biletów ruszamy zwiedzać to ogromne , zajmujące razem ponad 126 hektarów , złożone z dwóch sąsiednich starożytnych miast stanowisko archeologiczne na terenie prowincji Muğla i Antalya . Teren jest ogromny , w części przygotowany do zwiedzania ( szkoda , że nie cały ) , po części zawładnięty przez drzewa i zarośla . W 1988 roku Letoon i Ksantos zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO
Letoon albo Letoön – starożytne sanktuarium i wyrocznia , najważniejsze miejsce kultu religijnego w Licji , sanktuarium związkowe Unii Licyjskiej .
Jego nazwa pochodzi od istniejącej tu niegdyś świątyni Latony ( Leto , stgr. Λητώ Lētṓ , łac. Latona, Lato – w mitologii greckiej jedna z tytanid ) , zbudowanej w miejscu , gdzie według jednej z wersji mitu miały przyjść na świat dzieci bogini – Artemida i Apollon . To dobra rekomendacja
Co prawda inna wersja ( m.in. Wikipedia ) mówi , że bliźnięta które miała z bogiem Zeusem urodziła na wyspie Delos , bo tam znalazła schronienie przed wężem Pytonem zesłanym na nią przez zazdrosną Herę , ale Delos daleko , a my jesteśmy tu . . .
. Ponadto wg innej wersji Latona była starszą żoną Zeusa ( przed Herą , a więc jak najbardziej prawowitą ) i jako taką czczono ją w Beocji - wiodącej krainie historycznej w środkowej starożytnej Grecji .
Polis wchodzące w skład Związku Beockiego z Tebami na czele odebrały Sparcie w 371 p.n.e. hegemonię w Grecji , ale wierzeń nie udało się ujednolicić
. Może by się udało , ale niestety po upadku Unii Licyjskiej miejsce to uległo chrystianizacji , a ostateczny upadek miasta otaczającego niegdyś sanktuarium przyniosły najazdy Arabów w VII wieku.
Ruiny sanktuarium odkryto ponownie w 1840 roku i jak wszystkie tego typu stanowiska łącznie z mozaikami ( większość ) " zabezpieczono przed kradzieżą w różnych europejskich muzeach " . . .
Miejsce to było ośrodkiem kultu bogini i jej dzieci już od V wieku p.n.e. Świątynia Latony została wzniesiona w II wieku p.n.e. Była otoczona pojedynczą kolumnadą z półkolistymi zdobieniami . Oprócz niej na terenie wykopalisk odkryto też pozostałości dwóch innych świątyń – dedykowanej Artemidzie z IV wieku p.n.e. oraz świątynię Apollina z II wieku p.n.e.
Ta ostatnia posiadała doryckie półkolumny okalające wnętrze . Odkryto tu też liczne mozaiki . Niewiele z nich pozostało na miejscu , te później odkryte spoczywają pod płachtami i cienką warstwą drobnego żwiru .
Mieszkańcy Xanthos zostali wystawieni na jedno z najbardziej bolesnych wydarzeń w historii . Broniąc honoru popełnili zbiorowe samobójstwo i to zdarzyło się dwa razy na przestrzeni lat . Herodot opisuje wojnę Xanthos przeciwko perskiemu dowódcy Harpagosowi w 545 r.p.n.e w następujący sposób :
„ Kiedy armia perska ze swoim dowódcą wylądowała na Równinie Ksantos , Ksantozyjczycy walczący w niewielkiej liczbie z niewyczerpanymi siłami , mimo ogromnego heroicznego męstwa zostali pokonani i wrócili do swoich miast , zapełnili zamek kobietami i dziećmi , a także skarbami jakie posiadali , również niewolnikami . Podpalili go w wielu miejscach , że pożar zniszczył zamek . Potem zaatakowali wroga , związani straszliwymi przysięgami , i wszyscy mieszkańcy Ksantos zginęli w walce . 500 lat później lud Xanthos dał tą samą odpowiedź sławnemu Brutusowi , który najechał Ksantos w 42 r.p.n.e. Zbiorowo popełnili samobójstwo , aby nie poddać się Brutusowi , który zniszczył licyjski akropol i wymordował lud Ksantosa ." W rzeczywistości humanista i republikanin Brutus , który zobaczył kobietę wskakującą do ognia z dzieckiem na ręku był tak wstrząśnięty , że obiecał swoim żołnierzom podwójne wynagrodzenie ( żołd ) dla tych , którzy uratują mieszkańców , niestety było już za późno.
CDN
Pozdrawiam
Piotr