2. Zamek krzyżacki w Gniewie Ziemię gniewską Krzyżacy przejęli w 1282 roku. Była to pierwsza posiadłość Zakonu na lewym brzegu Wisły.
Po zbudowaniu warownej osady w 1297 roku Krzyżacy lokowali tu miasto.
Zamek zbudowany został na przełomie XIII i XIV wieku z inicjatywy komtura Dietricha von Spira i był siedzibą komturii gniewskiej. Ma on kształt bliski kwadratowi o boku 47 m z czterema wieżyczkami w narożach i wewnętrznym dziedzińcem.
Z ważniejszych elementów założenia nie zachowała się wysoka wieża główna od wschodu, dziś jest tam wieżyczka nie różniąca się niczym od pozostałych. Z wieży głównej istniał wzrokowy kontakt z warowniami w Kwidzynie i Grudziądzu.
W skrzydle południowym znajdowały się kaplica i kapitularz (miejsce narad), w skrzydle zachodnim refektarz (jadalnia), natomiast mieszkanie komtura oraz dormitorium (sypialnia zakonna) znajdowały się najprawdopodobniej w skrzydle północnym. Piwnice oraz parter wykorzystywane były na kuchnię, piekarnię, spiżarnie, komory, magazyny i pomieszczenia gospodarcze.
Na podzamczu funkcjonowały: browar, słodownia, kuźnia, stajnie, spichlerze, wozownie, a także niewielki sad owocowy.W latach 1410-1466, w okresie wojen pomiędzy Królestwem Polskim i Zakonem Krzyżackim, zamek kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. Ostatecznie skapitulował przed wojskami królewskimi 1 stycznia 1464 roku i na mocy postanowień II pokoju toruńskiego został przyłączony został do Polski .
W czasach polskich Zamek stał się siedzibą starostów, z których najsłynniejszym był Jan III Sobieski (w drugiej połowie XVII w.). W polskim władaniu miasto i zamek pozostawały do czasu I Rozbioru. W 1772 Gniew wcielony został do Prus. Do Polski powrócił na mocy traktatu wersalskiego w 1920 roku.
Wchodzimy na odrestaurowany dziedziniec.
Z niewyjaśnionych przyczyn w 1921 roku zamek spłonął. Pożar strawił dachy i trzy skrzydła. Od tego czasu pozostawał w stanie zabezpieczonej ruiny. Podczas drugiej wojny światowej urządzono tu obóz przejściowy dla przymusowo wysiedlanej ludności polskiej z Tczewa i okolic.
W 1969 roku rozpoczęto prace remontowe korony murów, wykonano stropy poddasza i ułożono dach.
Największe prace remontowe wykonano w latach dziewięćdziesiątych XX w. i dopiero w drugiej połowie lat 90tych zamek udostępniono turystom.
Zamkowy dziedziniec w całości przykrywa szklany dach.
Nasza wizyta na zamku w Gniewie przypadła w poniedziałek, a poniedziałki to często dni, w które wstęp do muzeów i obiektów kulturalnych jest albo wolny albo niemożliwy. Tak też było w Gniewie
. Można było za free wejść jedynie na dziedziniec. Zwiedzanie dopiero od wtorku
. Przewodnika w ów wrześniowy poniedziałek ani widu ani słychu. Postanowiliśmy zaryzykować i poszwędać się trochę na własną rękę. A ponieważ na zamku trwały właśnie przygotowania do jakiejś konferencji nie rzucaliśmy się zbytnio w oczy
. Niestety wiele drzwi pozostało dla nas zamkniętych.
Od 2010 roku właścicielem zamku jest prywatna firma, która obok działalności komercyjnej (organizacja konferencji, zjazdów, sympozjów, bankietów itp. a także wycieczek czy kolonii) prowadzi też działalności kulturalną. Na zamku odbywają się spektakle, inscenizacje, turnieje historyczne czy pokazy rzemiosła.
Przespacerujmy się jeszcze chwilę po Gniewie. W zasadzie z każdego miejsca widać tu zamek
Internetowa strona miasta chwali się, że "Gniew jest miastem, które może poszczycić się najcenniejszym w województwie pomorskim i największym zespołem zabytkowych kamienic. Historia niektórych z nich sięga nawet XIV wieku" Większość pochodzi z XV-XIX w.
Będąc w Gniewie warto wstąpić też do gotyckiego Kościoła św. Mikołaja zbudowanego przez Krzyżaków w XIV wieku.