Śladami wojen - od Vukovaru po Srebrenicę

Belgrad 2013

Powiedzmy sobie szczerze - poza kilkoma miejscami, Belgrad piękny nie jest

Ze wszystkich stron straszą szare, smutne budynki - typowe dla czasów komunistycznych...





W tle jedna z ładniejszych budowli - nowy (otwarty w 2012 r.) most Ada Ciganlija:



My przejeżdżamy przez starszy (ale równiez po niedawnym gruntownym remoncie) Most Gazela i na węźle "Mostar" (jeden z największych węzłów drogowych na Bałkanach) zjeżdżamy w prawo, do dzielnicy Dedinje.

Jest to najdroższa i najbardziej eksluzywna dzielnica miasta, gdzie znajduje się wiele ambasad, pałac rodziny Karađorđević "Beli dvor" (nadal mieszkają tam potomkowie dynastii, a pałac jest otwarty do zwiedzania tylko w weekendy po wcześniejszej rezerwacji - do niedawna był własnością państwa, m.in. tutaj gości przyjmował Milošević), a także wiele prywatnych willi i posiadłości (tu miaszkali m.in. Milošević, Arkan, Šešelj).

Dzielnicę tę upodobał sobie również Josip Broz Tito - a niedaleko swojego domu rozkazał wybudować kompleks, który dziś jest znany jako Muzeum Historii Jugosławii






Już na wejściu przykra niespodzianka - z 3 przeznaczonych do zwiedzania budynków nieczynny jest jeden - "Muzeum 25 maja". Zostają nam zatem dwa: "Kuča cveča" i "Stari muzej".

Najważniejszym budynkiem kompleksu jest niewątpliwie "Kuča cveča", czyli "Dom kwiatów", gdzyż tutaj, na własne życzenie, spoczął po śmierci sam Tito.




Za jego życia było to jedno z jego biur, po śmierci przemianowano je na mauzoleum, a nazwa pochodzi od ogromnej ilości kwiatów, które otaczały jego grób aż do lat 90-tych, kiedy zmieniono wystrój i kwiaty zastąpiono marmurem. Przy wejściu wita nas strażnik i zaprasza do środka:




Naokoło umieszczono sale z pamiątkami po marszałku: zdjęcia przedstawiające jego życie, notki bigraficzne, wycinki z artykułów...

Ale najważniejszą rzeczą jest kolekcja pałeczek sztafetowych - duma prezydenta! Pałeczki te przynosiła mu młodzież 25 maja każdego roku (oficjalny dzień urodzin Tito, przemianowany na Dzień Młodzieży), na ukończenie sztafety, która zaczynała się w Kumrovec (miejsce urodzenia marszałka) i biegła przez wszystkie większe miasta Jugosławii. Ceremonia zakończenia odbywała się na stadionie Partizana Belgrad, po drugiej stronie ulicy (kiedyś Stadion JNA). Biegi te były tak popularne, że odbywały się też w innych krajach, a w Jugosławii nawet po śmierci Tito - aż do 1988 r. Wszystkich pałeczek jest ok. 10 tysięcy!




Oczywiście w centralnym miejscu budynku znajduje się grób Tito - z białego marmuru, ze skromnym napisem:

Stari muzej to długi budynek, w którym zgromadzono rękodzieła, stroje ludowe, broń, instrumenty i narzędzia ze wszystkich republik jugosłowiańskich, ale też z innych krajów, co mnie trochę zaskoczyło (co mają wspólnego kimono czy kenijskie meble z historią Jugosławii?). Kilka fotek z tego muzeum:







Wyjeżdżamy z muzeum i kierujemy się do centrum. Ale zawrócić musimy pod stadionem Partizana, co wykorzystujemy do zrobienia kilku zdjęć z zewnątrz (to właśnie tutaj kończyły się "Sztafety Młodzieży"):





Stadion Crvenej Zvezdy, tzw. Maracana, znajduje sie zaledwie kilkaset metrów na południe, więc na derby kibice mają blisko

Niesamowicie czyta się Twoją relację Raul! Po powrocie z CRO właśnie nadrobiłem zaległości (choć leżąc nad Jadranem czytałem Pocztówki z grobu...) Moja żonka mówi, że jestem "szajbusem", że takie informacje non stop czytam...
Wielkie dzięki za Twój wysiłek i takie dokładne opisy.

Raul, a dlaczego akurat żaden most w Belgradzie nie został celowo zbombardowany? Nie miały żadnego znaczenia militarno-taktycznego? Równie dobrze jak przez ludność cywilną, mogły być wykorzystywane przez wojska.

luk006 napisał(a):Raul, a dlaczego akurat żaden most w Belgradzie nie został celowo zbombardowany? Nie miały żadnego znaczenia militarno-taktycznego? Równie dobrze jak przez ludność cywilną, mogły być wykorzystywane przez wojska.

Z tego, co się doczytałem, to na terenie centrum Belgradu nie było żadnych jednostek wojskowych, które potrzebowałyby przeprawiać sie przez mosty i ostrzelanie ich stanowiłoby pogwałcenie Konwencji Genewskiej. Jedynym mostem w okolicy Belgradu, który mógł być użyty na potrzeby armii, były stary most w Ostružnicy (dziś przebiega tamtędy obwodnica - po nowym moście) - został przez NATO zniszczony w pierwszych dniach nalotów.

Tak jak napisałeś - te mosty w granicach miasta nie miały znaczenia militarno-taktycznego.

Czy nie jest tak, ze kimona i inne dziwne rzeczy w Muzeum Jugosławii to podarunki otrzymane przez Tito w czasie wizyt zagranicznych

Kalemegdan

Jest to punkt obowiązkowy wizyty w Belgradzie - jedno z najważniejszych miejsc miasta. Pod tą mazwą kryje się zespół fortyfikacji z czasów celtyckich oraz dwa duże parki (chociaż jeden nazywa się "Mali" ) - ulubione miejsce spacerów mieszkańców stolicy.

Zanim tam jednak dotrzemy, najpierw trzeba dojechać na parking. Wracamy zatem na węzeł "Mostar", z którego trzeba umiejętnie zjechać, co proste nie jest. Parking miałem namierzony niedaleko dworca kolejowego - znaleziony bez problemów. Trzeba jedynie bardzo uważać na dziury, bo przy polskie drogi przy serbskich są równe jak stół:




Z parkingu musimy jeszcze przejśc całkiem spory kawałek brzegiem Savy. Za to mamy doskonaly widok na Ušče Tower - najwyższy budynek miasta, za czasów Tito zwany "Wieżowcem KC" (był siedzibą KC Związku Komunistów Jugosławii), poważnie uszkodzony podczas nalotów NATO (trafiony dwukrotnie)




Na Kalemegdan trzeba jeszcze wejść po długich schodach, obok Ambasady Francuskiej. Zresztą niedaleko wejścia znajduje się duży Pomnik Wdzięczności dla Francji (za pomoc udzieloną Serbii podczas I wojny światowej):





Kalemegdan jest wielki i aby zwiedzić cały teren, potrzeba cały dzień. My zaliczamy tylko pobieżny spacer, podziwijać po drodze mi.n muzeum wojskowe, Bramę Karađorđeva ze zwodzonym mostem, kamień upamiętniający zwycięstwo nad Turkami w 1456 r. i wspaniałą panoramę ujścia Savy do Dunaju:

Lednice napisał(a):Czy nie jest tak, ze kimona i inne dziwne rzeczy w Muzeum Jugosławii to podarunki otrzymane przez Tito w czasie wizyt zagranicznych

Nigdzie nie było takiej informacji - podarki dla Tito miały być w "Muzeum 25 Maja"

EDIT: Już wiem, skąd masz tą informację!

To jest zupełnie nowa strona muzeum, działająca od kilkunastu dni - i tam jest rozpisany nowy układ muzeum, z oddanymi już wszystkimi trzema budynkami. Widocznie trafiliśmy akurat na przeprowadzkę i stąd był taki bałagan (a na starej stronie, która już nie działa, była informacja, że prezenty dla Tito są właśnie w tym trzecim budynku). Możliwe, że częśc z nich widzieliśmy jednak w "Starym Muzeum"

Raul73 napisał(a):Krstić początkowo odsiadywał wyrok w Wakefield.
7 maja 2010 r. trzech muzułmańskich więźniów podcięło mu gardło.

Ano proszę... pierdel który kilka razy mijałem jeżdżąc po tym mieście...
Miłośników Allacha to tam w okolicy multum (całe ulice), zatem miał kto się podjąć...

ostatecznie strona polska zdecydowała się utrzymać wszystkie informacje na temat osadzenia Krstića w tajemnicy - wiadomo tylko, że został do nas przewieziony pod koniec marca.

Kto wie gdzie teraz siedzi?

Raul73 napisał(a):

Lednice napisał(a):Czy nie jest tak, ze kimona i inne dziwne rzeczy w Muzeum Jugosławii to podarunki otrzymane przez Tito w czasie wizyt zagranicznych

Nigdzie nie było takiej informacji - podarki dla Tito miały być w "Muzeum 25 Maja"

EDIT: Już wiem, skąd masz tą informację!

To jest zupełnie nowa strona muzeum, działająca od kilkunastu dni - i tam jest rozpisany nowy układ muzeum, z oddanymi już wszystkimi trzema budynkami. Widocznie trafiliśmy akurat na przeprowadzkę i stąd był taki bałagan (a na starej stronie, która już nie działa, była informacja, że prezenty dla Tito są właśnie w tym trzecim budynku). Możliwe, że częśc z nich widzieliśmy jednak w "Starym Muzeum"

Czyli dobrze czułem

Z parku wychodzimy na reprezentacyjny deptak Belgradu - Ul. Kneza Mihailova:






Deptakiem dochodzimy na Trg Republike, z pomnikiem Księcia Michała Obrenovića i (niestety, zasłoniętym z powodu remontu) Teatrem Narodowym




Dalej zaczyna się kolejna reprezentacyjna ulica/plac Belgradu - Terazije, na którym wybudowano wiele budynków użyteczności publicznej (łaźnie, teatr, kina, hotele, tawerny). Ulica łączy się z Trgiem Nikole Pasića. Niegdyś było to centrum życia miasta.





Bardzo popularne w Belgradzie są takie brązowe małe rzeźby (widzieliśmy je na kilku placach):



Dalej na południe zaczyna się część "rządowa" - tutaj mieści się Urząd Miasta...



... a po drugiej stronie parku - Narodna Skupština, czyli serbski Parlament:

Fatamorgana napisał(a):

Raul73 napisał(a):

ostatecznie strona polska zdecydowała się utrzymać wszystkie informacje na temat osadzenia Krstića w tajemnicy - wiadomo tylko, że został do nas przewieziony pod koniec marca.

Kto wie gdzie teraz siedzi?

Też jestem bardzo ciekawy - dziwne, że do tej pory media nie wyśledziły

W Cieszynie jest Zakład Karny, jeszcze z czasów Austro-Węgier.
Ale nie, Cieszyn to za małe miasto. Od razu by się rozeszło, że u nas siedzi Jugol, co zabił tysiące ludzi, poczta pantoflowa by zadziałała

Raul73 napisał(a):

Fatamorgana napisał(a):

Kto wie gdzie teraz siedzi?

Też jestem bardzo ciekawy - dziwne, że do tej pory media nie wyśledziły

To się da wywiedzieć. Zwłaszcza jak sprawa przycichnie.

Są sposoby jak przywieźć więźnia incognito ale i są sposoby żeby się dowiedzieć co to za więzień.

Btw.

Powodzenia nie odniosły również rokowania w Ramboulliet (luty-marzec 1999 r.), a Slobodan Milošević nie zgodził się na rozmieszczenie żadnych sił NATO w Kosovie.

Tak się ciekawie składa, że wizytowałem pałac w Ramboulliet podczas przejazdu z Paryża do Orleanu i było to we wrześniu 1999r. A pojechałem tam właśnie dlatego, żeby zobaczyć miejsce, gdzie tworzyła się polityczna historia "nowej Jugosławii" oraz jej byłych części na podstawie owych rokowań w których brali udział możni tego świata. Po wizycie w CRO w czasie gdy jeszcze trwała wojna i nasłuchiwaniu doniesień o dalszych losach krajów byłej Jugosławii, zainteresowałem się bliżej tym wszystkim, ale dopiero lektura na temat Srebrenicy ukazała mi ogrom tego dramatu. Niemniej jednak temat Kosova ponownie ukazał kto jest do czego zdolny i do dzisiaj dziwi mnie dlaczego mimo porażki w wojnie z Chorwatami i zakończeniu jej Serbowie i Milosević dalej byli gotowi zabijać, strzelać i wojować...
Myślę, że nie mogli się pogodzić z przegraną i kolejnymi "buntownikami"- to wszystko niszczyło prestiż Wielkiej Serbii i jej chęć dominacji nad resztkami dawnego kraju.
Podczas pobytu w UK miałem okazję porozmawiać z dwoma Albańczykami z Kosova na temat tej wojny.
Do dzisiaj mam wrażenie, że nastąpiła mniejsza wprawdzie- ale jednak powtórka z wojny w Bośnii.

Relacja Raula ponownie to wszystko przywróciła.

Tašmajdan

Jest to drugi po Kalemegdanie ulubiony park mieszkańców stolicy.

Tašmajdan został kilkukrotnie zbombardowany przez NATO w 1999 r.:

23 kwietnia - o 2.06 NATO zbombardowało budynki serbskiego radia i telewizji RTS. Część budynku zawaliła się i uwięziła praciwników. 16 osób zginęło, a wielu było długo uwięzionych.

24 kwietnia 1999 – teatr dziecięcy "Duško Radović" w sercu parku Tašmajdan park został poważnie zniszczony podczas bombardowania sąsiednich budynków.

Pierwszym budynkiem przy wejściu do parku jest Cerkiew Św. Marka - nowy kościół (z lat 40-tych XX wieku), ale bardzo ważny, ponieważ po pierwsze spoczywają tu szczątki pierwszego cara Serbii Stefana Duszana, a po drugie znajduje się tutaj jedna z najbogatszych kolekcji ikon serbskich:











Na tyłach kościoła znajduje się natomiast były budynek RTS, ze śladami po bombardowaniach:




Ten maly budynek z zielonym dachem, to teatr "Duško Radović" - bez śladów zniszczeń

Obok budynku, przy gimnazjum, powstaje stadion:



Jest w parku jeszcze jedna rzecz związana z wojną w Kosovie - Pomnik Agresji NATO 1999 (tak oficjalnie w Serbii nazywa się tę wojnę). Został odsłonięty 30 czerwca 1999 r,. a więc krótko po zakończeniu wojny, i poświęcony wszystkim dzieciom, które zginęły w nalotach:





Nie wiem, kto odpowiadał za napisy na tak ważnym dla Serbów pomniku, ale 2 błędy w jednym zdaniu angielskim chluby mu nie przynoszą