Śladami wojen - od Vukovaru po Srebrenicę

Tych opuszczonych domów jest coraz mniej, tych ze śladami po kulach jeszcze mniej
kiedyś jadąc do lub z Plitwic wrażenie było dość przygnębiające.
Teraz trudno zauważyć ślady wojny

W Karlovacu, w dzielnicy Turanj, gdzie była linia frontu, jest ich najwięcej, ale zostawiono je specjalnie

Brawo Raul.
Ja od trzech lat planuję taką miesięczną tułaczkę po Bałkanach i jestem co raz bliżej. Czekam z niecierpliwością.

sam_fischer napisał(a):Fatamorgana, jeśli (szczególnie w Bośni) zginęła cała rodzina z jakiegoś domu to już nigdy, nikt do niego się nie wprowadzi. Taki przesąd/zwyczaj. Takie w każdym razie wytłumaczenie gdzieś czytałem tych pustostanów.

Tyle to i ja rozumiem, a jeśli chodzi o rodzinę zabitych to też, bo chyba nikt nie chciałbym siedzieć w murach które widziały kaźń jego najbliższych, ale mnie chodzi o urzędowe podejście do tematu. Trzymanie takich pustych koszmarków jest ważniejsze od rozwoju kraju, miasta i regionu? Poza tym, nie w każdej takiej chałupie ginęli ludzie.
Ciekawi mnie jak wygląda sprawa własności i jakie są przepisy odnośnie takich pustostanów. W niektórych przypadkach chyba można by to przekształcić, sprzedać czy przynajmniej zburzyć, żeby nie straszyło a budulca użyć powtórnie.
Wiele się da. Pytanie czy komuś na tym zależy. Ciekawe, czy Raul odpowie na choć część tych pytań.
Myślę, że Chorwacji powinno zależeć na likwidacji takich śladów wojny- mimo tego, że w głąb lądu masowi turyści nie docierają i tego tak nie widzą.
Sporo jednak tam przejeżdża i widzi- np. my. Wydaje się, że w dobie obecności kraju w UE nacisk położyć trzeba raczej na rozwój a nie na kojarzenie kraju z wojną, której sporo śladów nadal jest.
Prowincja zawsze jest gdzieś z tyłu, ale jak widzę że są miejsca gdzie przez kilkanaście lat nic się nie zmieniło to powstają jednak znaki zapytania...

Czekam na ciąg dalszy z pewnymi obawami...bo jeżeli ''się zaczytam'' to..oblezą mnie pytania pomieszane z szokiem, no bo przecież to ''ludzie ludziom zgotowali taki los''.
Wojny były, są i ...będą..-ja wiem.. ale kiedy o tym myślę, buntuję się przeciwko temu!.Wychodzi brak ''człowieczeństwa''; brat przeciwko bratu; przelewanie niewinnej krwi; przerażające dramaty utraty najblizszych..a to wszystko...w imię ''czegoś''...
I..czy tu chodzi tylko o ''wolność'' czy jest też ''drugie dno''...?!

ps
Historii nie cierpię tak samo jak... matematyki ale....będę Ci tutaj towarzyszyć

Witam wszystkich razem i każdego z osobna

Krótko odpowiadając na Wasze pytanie:

Rys historyczny mam przygotowany do każdego z odwiedzanych miejsc, wraz z archiwalnymi zdjęciami z czasów wojny - i taki też miałem zamiar, żeby przy każdym z nich fragment historii zamieścić.

Co do opuszczonych czy ostrzelanych domów: w miejscach, w których byłem, nie trzeba się zbytnio wysilać, żeby takie znaleźć. Zwłaszcza w Republice Serbskiej jest tego mnóstwo w każdej wiosce. Mam dużo zdjęć takich domów ze wszystkich miejsc.

Co do osiedlania się w pustych domach: rzeczywiście w Bośni jest wspomniany przesąd. Ale jest jeszcze jedna sprawa: wiele domów opuszczonych przez Bośniaków zostalo zasiedlonych przez Serbów i odwrotnie, to samo w Chorwacji. Większość wypędzonych nie chce wracać w dawne miejsca. Ale Układ z Dayton stanowi, że każdy może wrócić do domu, z którego zostałwypędzony - nawet jeśli zostałon przez nowych mieszkańców wyremontowany. Były więc takie sytuacje, że Serbowie sobie wyremontowali "nowy" domek, pięknie odmalowali, a tu zjawia się rodzina Boszniaków z prawem własności i przejmuje dom. Dlatego tymczasowo całkiem duża częśc populacji BiH mieszka "na dziko".

Fata - Bihaća niestety nie zaliczyłem, bo to zupełnie inne rejony niż ja odwiedzałem. Ale jest w planach na kolejną wyprawę, razem z pobliskimi Prijedorem i Omarską, a także Kninem, a po drodze również Jesenovac - ale to już inna wojna.

A teraz już zabieram się do pisania pierwszej części relacji.

5 lipca 2013, piątek

Wyjechaliśmy z domu w południe, obawiając się korków w Łodzi i Częstochowie. Na szczęście poszło gładko – w Częstochowie trochę się przykorkowało, bo akurat estakada była wyłączona z ruchu i ruch odbywał się dołem, ale tragedii nie było. Dalej tras taka jak zawsze: Podwarpie – Pyrzowice – A1 – Żory – Cieszyn – Żylina i dalej autostradą. Tyle, że inaczej niż zwykle, postanowiłem zrobić skrót przez Komarno, zamiast jechać przez Bratysławę. Okazało się to całkiem dobrą decyzją. Od Trnavy jest odcinek ekspresówki, a potem od Sintavy przez Nove Zamky aż do Komarno ok. 80 km zwykłej krajówki bardzo dobrej jakości, z niewielkim ruchem i tylko kilkoma ternami zabudowanymi, gdzie jednak policja stoi dość gęsto. Pod koniec odcinka jechało nam się wolniej, bo trafiliśmy na końcówkę jakiejś potężnej wichury czy burzy – w kilku miejscowościach gałęzie leżały na chodnikach albo wisiały połamane.

W Komarno tankowanie bez problemu, ale winiety węgierskiej nie było. OMV w Komarom zamknięte – pozostała tylko jedna stacja przed autostradą: Lukoil. Faktycznie, było to jedyne miejsce, gdzie na tej trasie można było nocą kupić węgierskie winiety – kolejka po nie stała aż na dworze, a terminale się zawieszały i kupno jednej zajmowało ok. 10 minut. W sumie zeszło nam (w towarzystwie miłej parki z Krakowa jadącej do Zadaru – pozdrawiam) prawie godzinę. I cały czas planowany na odpoczynek szlag trafił.

Węgry poszły szybciutko – do Budapesztu duuuży ruch, zwłaszcza TIR-ów, za to na M6 przez większość czasu jechałem sam. Chyba ta autostrada nie jest Węgrom specjalnie potrzebna – bo parkingi również puste jak na pustyni. Na jednym z nich zrobiliśmy postój na drzemkę i kawę i nad ranem wyruszyliśmy dalej.

Za słynnymi już tunelami trzeba było opuścić autostradę i jechać zwykłymi drogami (ale bardzo dobrej jakości) przez Mohacs do granicy w Udvar. Tam pustki, a kontrola prawie żadna. No i zaczęła się Slavonia. W kolejno mijanych miejscowościach: Beli Manastir czy Osijek śladów wojny jeszcze nie widać. Za to krajobraz zupełnie odmienny od Dalmacjii czy Istrii: teren płaski, na polach buraki i kukurydza, sporo lasów. No i inna temperatura, bardziej polska – idealna na zwiedzanie.

Wreszcie ok. 7-ej naszym oczom ukazał się Vukovar - miasto dla Chorwatów święte. A dlaczego, o tym za chwilę w krótkim rysie historycznym.

Jestem

Polecam równiez obejrzenie tego krótkiego filmu - są to ujęcia z przelotu helikopterem nad miastem w dzieńpo kapitulacji. Wstrząsające wrażenie!

Vukovar 2013

Wjechaliśmy do miasta od zachodu, właśnie słynną Trpinjską Cestą. Śladów czołgów już oczywiście dawno tu nie ma, ulica ma nowiutką nawierzchnię, za to po obu stronach aż gęsto od ruin domów. Jedziemy wolno, a moje dziewczyny fotografują na dwie strony, na dwa aparaty:







Muzeum Spomen Dom Hrvatskcih Branitelja na razie mijamy, bo jeszcze nieczynne – wrócimy tu po południu. Jedziemy Prosto do centrum, mijając po drodze również szpital, a także odnowiony już pałac Eltz. W centrum niektóre budynki w niewiele lepszym stanie:

Bardzo ciekawe

Jedna mała uwaga: JNA nie zdobyła Osijeka, Vinkovci i Dakova

Pierwszym miejscem, w które się skierowaliśmy, było nadbrzeże u ujścia rzeki Vuki do Dunaju, z którego bardzo dobrze widać serbski brzeg po drugiej strone rzeki. W tym miejscu po odzyskaniu miasta Chorwaci postawili Bijeli Križ - pomnik w kształcie krzyża z wyrzeźbioną chorwacką szachownicą i napisami po chorwacku i głagolicą "Tym, którzy zginęli za wolną Chorwację".







Ponieważ słońce było bardzo nisko, więc zdjęcia nie wyszły zbyt dobre. Dlatego też w południe wróciliśmy w to miejsce i obfotografaliśmy raz jeszcze, w lepszym świetle:

Lednice napisał(a):Bardzo ciekawe

Jedna mała uwaga: JNA nie zdobyła Osijeka, Vinkovci i Dakova

Jedne źródła podają, że zdobyli, inne, że tylko przez te miejscowości przeszli. Na pewno miejscowości te jesienią 1991 były w rękach Serbów.

Takich niejasności w różnych źródłach historycznych jest mnóstwo - to co ja tu mam, starałem się weryfikować gdzie się dało -a i tak na miejscu czasem wychodziło inaczej.

Akurat co do tych miast, to sprawa jest jasna, nie zdobyli, nie były w rękach Serbów

Linia frontu wokół Vukovaru:

Tak, mam tą mapkę od dawna - to jest sytuacja w ostatnim etapie oblężenia, po przegrupowaniu sił serbskich i zacieśnieniu pierścienia wokół miasta. Osijek i Dakovo sobie odpuścili. Pozostają niejasności, czy wojska chorwackie je wyzwoliły, czy JNA sama sie wycofała.

W samym tylko Osijeku zginęło ok. 1000 osób.