Śladami Imperium Osmańskiego - Stambuł city break 2024

Akwedukt Walensa

Nieco później niż Hagia Sophia, za czasów cesarza Walensa (konkretnie ok. 375 r.) został ukończony, zapoczątkowany jeszcze przez Konstantyna Wielkiego, potężny akwedukt. Był on najbardziej okazałą częścią o wiele większego, 250-kilometrowego, systemu doprowadzającego wodę do miasta ze wzgórz Tracji (głównie z Lasu Belgradzkiego na północ od miasta). Większa część znajdowała się pod ziemią, a nadziemny, prawie kilometrowy, akwedukt prowadził od Wzgórza Kagithane do Forum Byka (Forum Tauri), przemianowanemu następnie na Forum Teodozjusza - obecnie jest to Plac Bajazyda. Akwedukt był kilkukrotnie uszkadzany (najazdy, trzęsienia ziemi) i odbudowywany. Pełnił swoją funkcję aż do 1912 roku. Obecnie zachowała się część 600-metrowej długości i ok 20-metrowej wysokości (29 metrów w najwyższym punkcie). Jest zamknięty dla zwiedzających od góry, natomiast na dole znajduje się ruchliwa ulica Ataturk Bulvari i można podejść pod same mury - za darmo.

Cysterna Bazyliki - Yerebatan Sarnici

Każdy, kto oglądał 3 część przygód profesora Langdona, czyli "Inferno", na pewno kojarzy końcowe sceny z poszukiwania bomby zatopionej w podziemnym zbiorniku wodnym. To Zatopiona Cysterna albo Cysterna Bazyliki. To właśnie do takich podziemnych zbiorników, zwanych cysternami, trafiała woda z akweduktów i w nich była magazynowana na wypadek oblężenia lub suszy. Było ich w Bizancjum kilkadziesiąt, a ta była największa (mieściła ok. 100 000 m³ wody). Pochodzi z VI wieku, a została tak nazwana, gdyż powstała w miejscu zniszczonej Bazyliki Św. Eliasza. Była używana aż do końca XV wieku jako rezerwuar wody dla pałacu - najpierw Eski Saray (Stary Pałac), potem Topkapi, ale ponieważ Turcy woleli świeżą wodę z akweduktu, a oblężenia się nie obawiali, od końca XV w. pozostawała nieużywana.

Obecnie jest pięknie oświetlonym podziemnym muzeum, z 336 kolumnami o wysokości 4,8 m, w tym 2 najsłynniejszymi z podstawami w kształcie głów meduz, obok których przez lata narosło mnóstwo mitów. Jest stale wypełniona wodą(podobno nadającą się do picia), można w niej nawet zauważyć małe rybki. Wejście znajduje się od strony Hagia Sophii od głównej ulicy, a wyjście w bocznej uliczce Yerebatan Caddesi. Cena biletu: 600 lir do 18.30., a 1000 lir od 19.30. do 22.00 (nie wiem, dlaczego tak).

W tym miejscu nie zwróciłem uwagi, że mam przybrudzony obiektyw aparatu i zdjęcia w tym przytłumionym świetle wyszły bardzo słabe - mam ledwie 3 nadające się do jakiegokolwiek użytku

Wspaniałe miejsce. Cysterna jest w moim obowiązkowym planie przy wizycie w tym mieście.
Akwedukt też fajny szkoda, że nie można z góry na niego popatrzeć....

piekara114 napisał(a):Wspaniałe miejsce. Cysterna jest w moim obowiązkowym planie przy wizycie w tym mieście.
Akwedukt też fajny szkoda, że nie można z góry na niego popatrzeć....

Też tego żałuję. Podobno jest to spowodowane kwestiami bezpieczeństwa, bo nie ma tam żadnych barierek, a mur potrafi się kruszyć pod nogami. Jednak w necie widziałem też, że jednak można wejść na górę nielegalnie - ale nie próbowałem, bo trochę padało, a poza tym nie sprawdziłem, gdzie jest to lewe wejście.

Spóźniony , ale jestem , śledziłem Twoją relację w telefonie , teraz jest czas na poważne obcowanie z forum

Stambuł samolotem jest przed nami , więc wszystkie aktualne wiadomości mile widziane


Pozdrawiam
Piotr

piotrf napisał(a):Spóźniony , ale jestem , śledziłem Twoją relację w telefonie , teraz jest czas na poważne obcowanie z forum

Stambuł samolotem jest przed nami , więc wszystkie aktualne wiadomości mile widziane


Pozdrawiam
Piotr

Witam Piotra.

Mam nadzieję, że coś się przyda, aczkolwiek w przypadku Stambułu z tymi "aktualnymi" wiadomościami jest ten problem, że tam zasady dla turystów (a zwłaszcza ceny) zmieniają się kilka razy do roku, więc trudno być na czasie, bo nawet oficjalne strony nie zawsze nadążają. Ja na przykład monitorowałem ceny raczej na bieżąco, a i tak nie do końca się udało. Dla przykładu: jeszcze dzień przed moim wyjazdem przejazd metrem kosztował 15 lir, a na miejscu okazało się, że jest 17,70. Nie zdziwię się, jak do końca roku dobije do 30.

Wieża Galata - Galata Kulesi

Przez cały okres średniowiecza (z wyjątkiem lat 1204 - 1261) Konstantynopol był stolicą Cesarstwa Bizantyńskiego i pozostawał jednym z najważniejszych miast na mapie świata. Przez lata został potężnie obwarowany i otoczony szeregiem murów. W jego murach bardziej lub mniej zgodnie żyli przedstawiciele równych kultur i narodowości, w tym duże grupy Genueńczyków, Wenecjan i Żydów. Jedną z większych byłą kolonia Genui w dzielnicy Galata. To właśnie tam, na najwyższym wzgórzu dzielnicy, w 1384 zbudowano 67-metrową wieżę Christea Turris (Wieża Chrystusa), która szybko stała się symbolem miasta. Początkowo była częścią fortyfikacji, za czasów osmańskich (już pod nazwą Galata Kulesi) najpierw siedzibą oddziałów janczarów, potem krótko więzieniem, a następnie aż do 1964 r. służyła do wypatrywania pożarów. Od 1967 r. stanowi atrakcję turystyczną.








Obecnie można wjechać windą na samą górę (taras zewnętrzny, do którego normalnie prowadzą jeszcze 2 piętra schodów, jest
zamknięty w celach renowacyjnych), a zwiedzanie kosztuje 650 lir (ok. 85 zł) - czyli tanio nie jest. Na górze mamy spektakularne 360-stopniowe widoki na miasto (niestety, tymczasowo tylko przez szybę) oraz makietę miasta z zaznaczonymi najważniejszymi zabytkami.

marekkowalak napisał(a):Cysterna Bazyli - Yerebatan Sarnici
Cena biletu: 600 lir do 18.30., a 1000 lir od 19.30. do 22.00 (nie wiem, dlaczego tak).

No to bardzo podrożały te bilety przez pół roku . W czerwcu 2023 płaciliśmy za bilety po 350 TRL.

marekkowalak napisał(a):W tym miejscu nie zwróciłem uwagi, że mam przybrudzony obiektyw aparatu i zdjęcia w tym przytłumionym świetle wyszły bardzo słabe - mam ledwie 3 nadające się do jakiegokolwiek użytku

Ale za to świetne. Mnie się bardzo te instalacje w wodzie podobały, natomiast mój mąż stwierdził, że to tandeta pod publikę.

Na ostatnim piętrze znajduje się wspomniana makieta, a także fragment osławionego "Złotego Łancucha".

Łańcuch oczywiście nie był ze złota, a z żeliwa, a nazwa pochodzi od miejsca, którego strzegł - Złotego Rogu. Konstantynopol był solidnie ufortyfikowany z każdej możliwej strony - z wyjątkiem właśnie Złotego Rogu, a właściwie wejścia do zatoki od strony Bosforu. Władcy Bizancjum wpadli zatem na pomysł zablokowania tego wejścia za pomocą potężnego, 30-tonowego łańcucha o 60-centymetrowych żeliwnych ogniwach. Rozciągał się od dzielnicy Pera w dzielnicy genueńskiej do Sarayburnu na południu, a na wodzie był wsparty na drewnianych tratwach. W ten sposób skutecznie chronił miasto przed wszelkimi oblężeniami, których na przestrzeni 9 wieków nie brakowało, nie pozwalając obcym flotom wpływać do Złotego Rogu. Został sforsowany tylko raz - w 1204 r. przez flotę Krzyżowców (właściwie nie tyle sforsowany, co odczepiony po zdobyciu Pery). Oddziały spod znaku krzyża zdobyły miasto, złupiły je i zniszczyły i na 57 lat ustanowiły tzw. Cesarstwo Łacińskie. W 1261 r., po wielu próbach, wojska Cesarstwa Nicejskiego odbiły Konstantynopol i przywróciły go do Cesarstwa Bizantyńskiego - i takim pozostało aż do 1453 r.

Fragment łańcucha z Wieży Galata (reszta jest w Istanbul Military Museum):

Piętro niżej znajduje się sala poświęcona najbardziej znanej legendzie związanej z Wieżą Galata - czyli historii Hezarfena. Hezarfen Ahmet Celebi był postacią autentyczną - to żyjący w latach 1609-1640 osmański Da Vinci, czyli naukowiec, wynalazca, lekarz, astronom, chemik, muzyk i poeta w jednym. Jak opisuje turecki podróżnik i pisarz Evliya Çelebi, ok. roku 1631-1632 Hezarfen zbudował skrzydła podobne do tych Dedala i wykorzystując silny południowo-zachodni wiatr, wybił się z najwyższego punktu wieży, a następnie wykonał lot na całą cieśniną Bosfor, lądując na drugim jej brzegu, w dzielnicy Uskudar (wtedy była to oddzielna miejscowość). Całe przedsięwzięcie było na żywo obserwowane przez tłumy mieszkańców, w tym dwór sułtański na czele z Sułtanem Muradem IV (syn Kosem i Ahmeda I). Za ten wyczyn Murad nagrodził Hezarfena woreczkiem złotych monet, ale jednocześnie pod wpływem podpowiedzi doradców, a szczególnie duchownych, którzy w tym locie widzieli siły nieczyste, zesłał go do Algierii, gdzie ten niedługo zmarł.
Co ciekawe, większość historyków nie kwestionuje faktu, że taki lot miał miejsce. Natomiast poddają pod wątpliwość jego długość i skalę, jako że Evliya Celebi znany był z ubarwiania swoich opowieści i skłonności do fantazji.
Tak więc w Wieży Galata możemy obejrzeć fajną animację przedstawiającą ten historyczny lot:

megidh napisał(a):No to bardzo podrożały te bilety przez pół roku . W czerwcu 2023 płaciliśmy za bilety po 350 TRL.

No, niestety, prawie 80-procentowa inflacja w Turcji robi swoje...

Upadek Bizancjum - odrobina historii

IV krucjata, a następnie upadek Cesarstwa Łacińskiego, były początkiem końca Bizancjum. Cesarstwo, nieustannie targane konfliktami wewnętrznymi, dodatkowo stale było atakowane z zewnątrz przez rozmaite najazdy, podobnie jak kilkaset lat wcześniej Rzym. Trwał konflikt z papiestwem w sprawie unii kościelnej, skarbiec zaczynał świecić pustkami, a ludność Konstantynopola skurczyła się w ciągu 300 lat z prawie miliona do 100 tys. Dodatkowo w XIII w. wielkie obszary ziem Cesarstwa zostały splądrowane przez najazdy Mongołów. Jednak pod koniec wieku Mongołowie wycofali się z większości zdobytych terenów w Europie i Azji Mniejszej. Wtedy to w Anatolii powstało nowe państwo, które miało naznaczyć historię świata, a szczególnie Konstantynopola przez kolejne wieki...

Pod koniec XVI wieku na te tereny z Azji środkowej przybył szczep Turków. Kilka plemion zostało w 1299 r. zjednoczonych pod przewodnictwem 31-letniego Osmana. Szybko zaczął on podbijać nowe tereny, ustanawiając swoją władzę na dużych terenach Anatolii.

Jego syn, Orchan (1324 - 1362) kontynuował podboje w kierunku zachodnim i ustanowił stolicę nowego państwa w Bursie, skąd już było blisko do Konstantynopola. Orchan zreformował wojsko, ustanawiając oddziały ciężkiej jazdy konnej - spahisów, które przez lata były później trzonem armii tureckiej.

Po śmierci Orchana tron objął jego syn Murad I (1362 - 1389). Dokonał kolejnej reformy wojska, powołując elitarne oddziały piechoty - janczarów, które stały się prawdziwą legendą i określane były jako najlepsza piechota średniowiecza. W tym celu ogłosił obowiązkową brankę z podbitych terenów - dewszirme oraz żołd dla żołnierzy - timar. Za jego czasów powstał również Divan - czyli odpowiednik rządu. Murad rozpoczął ekspansję Turków na Europę - podbił m.in. Trację i Serbię, przenosząc stolicę do Edirne w części europejskiej. 15 czerwca 1389 r. jego armia stoczyła Bitwę na Kosowym Polu przeciwko Serbom, w której Murad poległ (według serbskiej legendy zasztyletowany we własnym namiocie przez Miloša Obilicia. Murad I był pierwszym władcą tureckim, który przy swoim imieniu używał przydomka "Sultan". W późniejszych latach słowo to jednak nie było tytułem władcy, a mniej więcej odpowiednikiem słowa "Pan". Oficjalnym tytułem władcy osmańskiego był "Padyszach", a poddani zwracali się do niego tytułem "Hünkar". Tytuł "Sultan" został zarezerwowany dla kobiet (oficjalnych żon sułtana, nałożnic, które urodziły mu synów, a także dla matki urzędującego władcy jako Valide Sultan).

Następcą Murada na tronie został jego syn Bajazyd (1389 - 1402), nazywany Błyskawicą. Pomścił śmierć ojca na Kosowym Polu, a następnie w serii kampanii podbił całe Bałkany, z częścią Albanii i Grecji oraz cała Serbią (oprócz twierdzy Belgrad). Zajął też całą Anatolię. Tym samym Konstantynopol został praktycznie okrążony przez Turków, a Bajazyd zamarzył o jego zdobyciu. 3-krotne próby oblężenia nie przyniosły jednak powodzenia, więc sułtan zbudował nad Bosforem potężną twierdzę Anadolou Hisari. Nie zdążył jednak podjąć kolejnej próby ataku na miasto, ponieważ zmarł w 1402 r., a po jego śmierci państwo pogrążyło się w wojnie domowej pomiędzy jego synami i nastąpiło 11-letnie rozbicie dzielnicowe z wakatem na tronie.

Z bratobójczych walk zwycięsko wyszedł Mehmed, który w 1413 r. ponownie zjednoczył ludy tureckie i został sułtanem Mehmedem I (1413 - 1421). Przez cały okres panowania toczył walki wewnętrzne, ale udało mu się zreorganizować administrację.

Jego syn, Murad II, był jednym z 3 sułtanów w historii, którzy sprawowali władzę dwukrotnie (1421-1444 i 1446-1451). W 1444 r. prowadził wielką kampanię przeciwko koalicji polsko-węgierskiej w Europie (w trakcie której wygrał Bitwę pod Warną, w której zginął polski król Władysław), kiedy w Anatolii wybuchło powstanie. Murad postanowił je stłumić, dlatego też dla umocnienia władzy centralnej dobrowolnie abdykował, zostawiając tron w Edirne swojemu 12-letniemu synowi Mehmedowi. Jednak już 2 lata później został zmuszony do ponownego objęcia władzy po buncie janczarów. Następnie zdobył Peloponez, ale pod koniec życia zmuszony był toczyć ciężkie walki z jednym ze swoich najzdolniejszych generałów - Skanderbegiem - który wzniecił powstanie w Albanii.

W 1451 r. nowym sułtanem został Mehmed II , tym razem już na stałe - i odtąd los Konstantynopola miał zostać odmieniony już na zawsze...

Panorama 1453

Mehmed marzył od zdobyciu Konstantynopola już od dzieciństwa. Po objęciu władzy początkowo pozorował pokój z Cesarstwem Bizantyńskim, które w tamtym czasie chwiało się w posadach, chronione jedynie przez potężne mury oraz silną flotę wenecką. Ponieważ jedyne kraje, które ewentualnie mogłyby przyjść Bizancjum z pomocą, były zaangażowane w wojnę stuletnią, postanowił skorzystać z okazji i działać. W 1452 r. naprzeciwko Anadolou Hisari wybudował jeszcze większą twierdzę - Rumeli Hisari, nazywaną Boğazkesen (Podżynacz Gardeł). Miała ona za zadanie odcięcie miasta od dostaw z Morza Czarnego. Dodatkowo Mehmed zatrudnił słynnego węgierskiego inżyniera Urbana, który zbudował mu ok. 70 nowoczesnych dział, w tym 19-metrową "Bazylikę" - wtedy największe działo świata. Z 80 tys. wojska i 100 okrętami na początku 1453 r. Turcy ruszyli pod Konstantynopol, docierając pod mury 2 kwietnia.

Oblężenie trwało prawie 2 miesiące, a miasto broniło się całkiem skutecznie jak na swoje zasoby ludzkie i militarne. Wielką przeszkodą był dla Turków słynny łańcuch, blokujący im drogę do Złotego Rogu. I wtedy Mehmed wymyślił sposób, który przeszedł do historii. Wybudowano specjalne rampy, którymi przetransportowano statki lądem, tym samym omijając blokadę i zaskakując obrońców od tyłu. Teraz upadek był już kwestią dni i 29 maja 1453 r. Mehmed II triumfalnie wjechał do zrujnowanego miasta Bramą Edirne. Od tamtej pory nosi on przydomek Fatih (Zdobywca), a data ta umownie wyznacza koniec średniowiecza.

Jako że jest to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Turcji (o ile nie najważniejsze), postanowiono je godnie pokazać. W tym celu niedaleko Bramy Edirne, w dzielnicy Topkapi (nie mylić z Pałacem Topkapi - zupełnie inna dzielnica), w 2009 r. wybudowano Panoramę 1453. Miejsce przypominające kształtem i ideą naszą Panoramę Racławicką, pokazuje miejsce ostatecznej bitwy w 360º. Dodatkowo przekaz jest wzmocniony filmem-animacją, również w 360º. Wrażenie niesamowite!! Zdecydowanie polecam! Cena - 500 lir (ok. 65 zł), łatwy dojazd tramwajem T1.

Przed wejściem umieszczono słynną przepowiednię Mahometa.



A potem już wchodzimy na salę główną:

















Dodatkowo w budynku możemy podziwiać portrety całej dynastii osmańskiej - od 1299 r. aż do 1923 r. - jest to jeden z nielicznych przypadków w historii, kiedy jednym krajem przez wszystkie lata rządziła ta sama dynastia.

maslinka napisał(a):
Natomiast fabuła filmu "Inferno" została, moim zdaniem, za bardzo zmieniona w stosunku do literackiego pierwowzoru. (Rozumiem, że zmiany są konieczne, ale w tym przypadku to było wręcz wypaczenie...) Książka mi się podobała, film tak sobie

A wiesz, że właśnie się zbieram do zakupienia i przeczytania całej trylogii Browna?