Pożegnanie lata 2016 (Dolomity, Garda, Sardynia, Bawaria)

Jak kilka lat temu po raz pierwszy planowałem odwiedzenie Sardynii, to oglądanie połowu tuńczyków miało być najważniejszym punktem podróży . Mattanzę chciałem obejrzeć w Carloforte (płd-zach. Sardynia), ale po obejrzeniu kilku filmików na you-tubie, zrezygnowałem z tego pomysłu .
Nie wiedziałem, że w Stintino też tak łowiono i jeszcze mają muzeum .
Poranne zdjęcia La Pelosy bardzo nastrojowe .
pzdr.

dangol napisał(a):Do podziału było też spaghetti alla bottarga

I jak wrażenia smakowe? To danie jest też bardzo popularne na Sycylii, ale jakoś omijałam w menu.

tiwa napisał(a): Mattanzę chciałem obejrzeć w Carloforte (płd-zach. Sardynia), ale po obejrzeniu kilku filmików na you-tubie, zrezygnowałem z tego pomysłu

Ja nawet o tym nie myślałam, to dość drastyczne widowisko… W muzeum wyglądałoby to znacznie łagodniej , więc szkoda że żadne z nas tam nie było.
Więcej niż w Stintino, zobaczyć można chyba w muzeum na wysepce Favignana (Sycylia, Egady).

marze_na napisał(a): To danie jest też bardzo popularne na Sycylii, ale jakoś omijałam w menu

To oczywiście kwestia gustu, ale nam smakowało . Zarówno to w Stintino, jak i przyrządzone samodzielnie z nabytą w Cabras bottargą z cefala (z tuńczyka nie próbowaliśmy). Były też powtórki w warunkach domowych, zostało nam „sardyńskiego złota” na jeszcze 2 – 3 obiadki .

Na kawkę pojechaliśmy do Stintino, w to samo miejsce w którym poprzedniego dnia jedliśmy obiadokolację.





W domu nie zdarza mi się, abym dzień zaczynała od kawki, a nie od śniadania… Na Sardynii nie był to wyjątek .

Na śniadanie zatrzymaliśmy się dopiero w miejscu, które bardzo chciałam zobaczyć .
Do Monte d’Accodi trafiliśmy bez problemu , tablice informujące o tym miejscu pojawiają się przy drodze z Porto Torres do Sassari na tyle wcześnie, żeby zwolnić i nie przejechać zjazdu.



Zatrzymaliśmy się na sporym parkingu, skąd na teren wykopalisk poszliśmy pieszo „ceremonialną alejką”. Niektórzy podjeżdżali autem do końca , ale nam parking pasował , bo gdy tam dojechaliśmy, nikogo jeszcze nie było, więc na spokojnie mogliśmy rozłożyć się ze śniadaniem .

Gdy doszliśmy na miejsce, jakaś para (podjechali autem ) już oglądała stanowisko. Więcej osób dotarło dopiero wtedy, gdy już wracaliśmy w stronę parkingu, tak więc tłumów (o ile faktycznie tu bywają ) uniknęliśmy.

Opłata za wstęp to 3 euro od osoby.



Monte d’Accodi to prehistoryczne sanktuarium o konstrukcji nietypowej dla Sardynii (i właśnie to sprawiło, że zapragnęłam je zobaczyć ). Nuragów i domus de janas na wyspie jest wiele (co nie wpłynęło na to, że któreś z nich odwiedziliśmy), nie ma jednak drugiej nawet trochę zbliżonej budowli do tej w Monte d’Accodi.



Skąd na Sardynii budowla przypominająca ziggurat - świątynię słońca typową dla Mezopotamii ? To jedyny taki obiekt znaleziony w Europie, do dziś tak naprawdę nie wiadomo, kto go zbudował i jaką pełnił funkcję.
Archeolodzy wiążą budowlę (ze względu na obecność menhiru i fundamentów małych zbudowań na tyłach sanktuarium) z epoką miedzi i przednuragijską kulturą Ozieri (3200-2900 p.n.e.) lub wczesną kulturą Filigosa (2800-2600 p.n.e.). Jednocześnie są zdania, że przed sanktuarium z tego okresu musiało w tym miejscu istnieć starsze (o niemalże identycznej konstrukcji, tylko mniejsze) datowane na 4300-3650 p.n.e., zniszczone przez pożar.





Sardyńskie sanktuarium odkryto w 1954 r. na prywatnym polu, na którym w czasie II wojny światowej znajdowała się bateria przeciwlotnicza (wykopane w tym czasie rowy w jakimś stopniu uszkodziły to, co zostało z prehistorycznej konstrukcji). Przez kilka pierwszych lat od odkrycia prowadzono prace wykopaliskowe, kolejną serię badań przeprowadzono w latach 1979-1990.

Podstawa świętego obszaru ma spore wymiary (prawie 36 * 29 m). Pierwotna budowla miała prawdopodobnie wysokość 5,4 m, w czasach kultury Ozieri została podwyższona do około 9 m.
Na górę wiedzie rampa długości prawie 42 m. Na kulminacyjnej, węższej od podstawy platformie (ma wymiar około 23,8 * 23,4 m) , najprawdopodobniej znajdował się drewniany ołtarz pomalowany w kolorze ochry. Podczas wykopalisk nie stwierdzono obecności podziemnych komór, chociaż archeolodzy wciąż przypuszczają, że cała konstrukcja sanktuarium została zbudowana ponad naturalną jaskinią. W pd.wsch. narożniku kompleksu (na wysokości około 3 m nad ziemią) znaleziono natomiast miejsce pochówku 6-letniego dziecka (w urnie znajdowała się jego czaszka).









U podstawy piramidy (po prawej ) znajduje się dolmen - płaski kamień (mniej więcej 3,15 * 3,10 m) wsparty na podporach. Prawdopodobnie był to ołtarz do składania ofiar ze zwierząt, świadczą o tym wyżłobione „kanaliki” odpływowe biegnące od góry kamienia do jego boków.

Po drugiej stronie rampy - menhir wysokości około 4,5 m, leżał przewrócony w momencie jego odkrycia.









Menhir waży 6 ton, dolmen jeszcze więcej – 8 ton… Są więc jednymi z największych sardyńskich megalitów.
Ciekawe jest ogromne kamienne jajo usytuowane po prawej stronie wejścia na rampę. Jako ma wysokość 0,9 m, obwód 4,85 m, waży 1,3 tony… Wg archeologów, ten kamień (tzw. omphalos) miał identyfikować miejsce spotkania nieba i ziemi (tu był jednak znacznie większy od kamiennych kuli spotykanych na przykład w Grecji).

Na tyłach budowli znajdują się fundamenty małych pomieszczeń (najprawdopodobniej mieszkalnych).









Znaleziono tam tajemnicze rzeźbione kamienie, ozdobione motywami koła, spirali, zygzakami i trójkątami. Wśród znalezisk było też naczynie w kształcie klepsydry – ze względu na wyrzeźbione u dołu stopy wyglądające jak szpony ptaka, archeolodzy uznali że przedstawia ono kobietę w rytualnym tańcu, jaki być może wykonywano na platformie sanktuarium…
Ciekawa jest stela z rzeźbionymi dekoracjami „żeńskimi”. Obecnie na terenie stanowiska umieszczona jest jej kopia, cenny oryginał przekazano do muzeum.







Wśród prehistorycznych kamieni wciąż jest jakieś życie .

Po powrocie na główną drogę, niemal natychmiast ją opuściliśmy skręcając w wiosce Ottava na boczną szosę w kierunku morza, aby potem pojechać wzdłuż jego brzegu drogą SP 81 na wschód.

Kurortowym Platamona nie byliśmy wprawdzie zainteresowani, jednak w celach rejestracyjno-poznawczych na momencik zjechaliśmy na bezpłatny parking w pobliżu jednego z wejść na długaśną plażę, już nieco na wschód od miejscowości (gdzie dokładnie, dziś już nie pamiętam). Nad wodę nie zeszliśmy wcale, szybkie foty z kładki na wydmie i z powrotem byliśmy w aucie.









Ponieważ naszym kolejnym celem było Castelsardo, po drodze do niego już nigdzie nie zatrzymywaliśmy się. Z tego też powodu nie odbiliśmy na moment (chociaż drogowskaz przy naszej drodze był wyraźny do Skały Słonia… Roccia dell’ Elefante przed wyjazdem widziałam na Kulkowych fotkach, więc „prawie” tam byłam .

Chociaż przejeżdżaliśmy przez okolice coraz fajniejsze widokowo, zdjęć przez szybę nie mam …

Castelsardo (po sardyńsku Casteddu Sardu) …

Mając już jako takie pojęcie o problemach z bezpłatnym postojem auta w miejscach popularnych w sezonie turystycznym (początek października prawie wszędzie jeszcze się w nim mieścił), postanowiliśmy nie ryzykować z podjazdem na samą górę pod castello, licząc że jakieś bezpłatne miejsce (o ile o tej porze roku są takie) będzie jeszcze wolne. Zdecydowaliśmy się na podejście na wzgórze, chociaż upał był spory i wiadomo było, z czym się taki spacer wiązał .

Żeby nie wspinać się od samego poziomu morza, koło portu tylko przejechaliśmy… Trochę szkoda, bo lubimy takie klimaty (trzy rejsiki po Cro wciąż mamy w pamięci, chociaż do kolejnego nam się śpieszno), ale spacery po starych wąskich uliczkach jeszcze bardziej , więc w przypadku Castelsardo wybór był oczywisty.
Tak więc, marina i hiszpańska Torre di Frigiano – tylko przez szybę z drogi dojazdowej (fotek brak).

Auto zaparkowaliśmy znacznie wyżej, w miejscu dla nas wygodnym, gdyż znajdującym się przy wylotowej ulicy Via Sedini, przechodzącej w SS134, którą mieliśmy pojechać dalej.

Via Sedini wróciliśmy pod zamkowe skaliste wzgórze…





W średniowieczu zamek nosił nazwę Castel Genovese, jako że była to twierdza genueńska. Po zajęciu przez Aragończyków , z połowie XV w. nazwę zmieniono na Castel Aragonese, a w 1769 r. Karol Emanuel III Sabaudzki przemianował zamek na Castel Sardo – Zamek Sardyńczyków.



W miejscu gdzie Via Sedini przechodzi we Via Roma, zeszliśmy na duży plac Piazza La Pianedda położony u podnóża zamkowej skały.



Do castello podchodziliśmy łagodniejszą droga dojazdową Via Nazionale, strome schody Via Trieste zostawiając sobie na zejście.

Widoki z drogi podejściowej…



Wieża wyglądająca jak latarnia morska należy do parafialnego kościoła Sacra Famiglia. To współczesna świątynia zbudowana na wzgórzu Ispighìa w 1992.

Zamek został założony na początku XII w. (jako oficjalną datę najczęściej podaje się rok 1102 r.) przez genueński ród Doria, dlatego zamkowe jądro do dziś nosi nazwę Castello del Doria.
Oczywiście, w późniejszym czasie miały miejsce kolejne przebudowy na modłę aktualnych właścicieli twierdzy. Nie zamierzaliśmy prowadzić dociekań w kwestii co, kto i kiedy, ale po prostu chcieliśmy wczuć się w klimat starego miasteczka z wąskimi uliczkami. Spacer w tym miejscu o tej porze dnia miał dodatkowy plus... Stare kamienne mury ocieniały uliczki, chroniąc nas przed naprawdę sporym upałem.

Początek spaceru to Piazza del Popolo. Pierwsza myśl była taka, by przysiąść tu z kawusią, ale zaraz przyszła myśl druga: aby zrealizować kolejne plany na ten dzień, na Castelsardo zbyt wiele czasu nie było . Kawka była rano w Stintino, w Casteslardo musiał wystarczyć spacer.









Z powodu ograniczeń czasowych, nawet przez myśl mi nie przeszło, aby zwiedzić znajdujące się w pałacowej części Castello muzeum śródziemnomorskiego koszykarstwa - z tego typu rękodzieła słynie Castelsardo. Prawdę mówiąc, eksponaty z tego muzeum mogłyby mnie zainteresować bardziej, niż nuragi. Skoro jednak ich nie zwiedzaliśmy, więc muzeum też mogłam sobie darować.



W zastępstwie mogliśmy popatrzeć na współczesne plecionki.

Muzeum odpuściliśmy, do kościołów jednak zaglądnęliśmy .



Pierwszą świątynią, jaka znalazła się na naszej spacerowej trasie, była Santa Maria delle Grazie.
Na początku XVI w. kościół był katedrą Castelsardo, później stał się siedzibą bractwa św. Krzyża. Ten średniowieczny kościół łatwo byłoby przeoczyć, gdyby nie dość spory placyk, z którego wchodzi się do wnętrza…





Wnętrze to jedna nawa z neoklasycystycznym ołtarzem głównym, po którego bokach znajdują się nisze z figurami świętych.





Są też barokowe ołtarze boczne…









Skarbem świątyni jest krucyfiks Cristo Nero (Cristu Nieddu) wykonany około 1300 r. z jałowcowego drewna, które po latach przybrało ciemniejszą barwę.

W nieco niższej lokalizacji, na skraju klifu, znajduje się kościół św. Antoniego Opata (Sant’ Antonio Abate).
Gotycko-renesansową świątynię zbudowano pod koniec XV w., konsekrowano w 1503 r., już w 1597 r. rozpoczęto renowację trwającą do 1727 r. Do 1839 r. była tu katedra, obecnie – konkatedra.









Stojąca obok dzwonnica jest starsza, pochodzi z przełomu XIII i XIV w. Do czasów wybudowania świątyni służyła jako latarnia morska.







Weszliśmy do wnętrza świątyni, ale do romańskiej krypty (odkryto ją przypadkowo w 1999 r.) mieszczącej muzeum sztuki sakralnej - już nie (w czasie naszego zwiedzania castello była zamknięta).

Wnętrze zdobią barokowe rzeźby i ołtarze, drewniana ambona i rzeźbione stalle …
Elementy marmurowego głównego ołtarza (powstał w 1810 r.) ozdobione są drewnem i złotem, ołtarz od wiernych oddziela marmurowa balustrada.















Skarbem konkatedry jest „ Madonna z Dzieciątkiem na tronie” anonimowego twórcy (prawdopodobnie aragońskiego pochodzenia), współcześnie nazwanego Maestro di Castelsardo. Ten sam mistrz jest autorem retabulum ołtarzowego, jakie można oglądnąć w krypcie ( jak uda się do niej wejść ).

Z tarasików koło konkatedry ( i tych ponad nią) jest ładny widok na zamkowe ogrody i część portu.









XVII-wieczny kościółek Purgatorio (Dusz Czyśćcowych) to miejsce, w którym dawniej czuwano przy zmarłych przed ceremonią pogrzebową – stąd jego lokalna nazwa „l’Ossaia” .





Powłóczyliśmy się jeszcze trochę po castello…













… a gdy uznaliśmy, że nam wystarczy , schodami zeszliśmy po podnóża zamkowego wzgórza, a potem wróciliśmy do auta.