... po roztańczonej Mazowsza krainie ...

O rany ...

Przepraszam.

weldon napisał(a):Przepraszam.

Tiaaa... Jeśli za zbyt dobrą relację, to masz za co i przeprosiny przyjęte.
Reszta już leży po mojej stronie.

Pozdrawiam,
Wojtek

niesamowita relacja ... ja również dziękuję.

Bardzo się ciesze, że się podobało ...

Będę starał się omijać takie trudne tematy, ale, jak zobaczycie, to się, po prostu, nie da

Taka pogoda, że może coś na rozgrzewkę?



Tyle słońca w całym mieście ... było



Szykuję opowieść o spacerze wzdłuż murów staromiejskich, a spacer był słoneczny,
więc będzie kontrast dla dzisiejszej, psiej, pogody

weldon napisał(a):Będę starał się omijać takie trudne tematy

... w żadnym razie proszę tego nie czynić

Nie czynić się nie da, ale będę wspominał już tak, przy okazji ...

... tak, jak MPW, przy okazji, zagra u Owsiaka na Woodstock'u

Jakby kto się na Woodstock wybierał, to niech przeznaczy kilka minut.

Myślę, że warto ...

***************************************

Ku pokrzepieniu serc ...

Ku pokrzepieniu, bo pogoda byle jaka i leje strasznie, a ja spacer swój zaczynam tu, gdzie:(...) Pan Zagłoba poszedł aż za sady gdzie mury słońce przyciemniały aby odpocząć trochę w samotności.



Tak dokładnie, to zacząłem wcześniej, na Furmańskiej i, omijając Mariensztat, wymyśliłem sobie podejście zapleczem Bednarskiej, a to dlatego, że zachciało mi się o murach opowiedzieć.







Warto czasami zajść w którąś bramę, bo można wtedy znane od fasad miejsca, od kompletnie innej strony poznać, a jeszcze właśnie widok murów okalających zaplecze Karmelitów przyniósł mi pomysł, żeby tym tropem dalej się udać.





Podwórko za kamienicami okazało się być ślepym, więc, chcąc, nie chcąc, musiałem na tocząca się pod górę Bednarską jednak wrócić i poszukać już konkretnego przejścia, które mnie pod miejskie tym razem mury, zawiedzie.







No i zawiodło.

To znaczy, nie zawiodło, tylko ... doprowadziło, właśnie tam, gdzie (...)czujny Pan Zagłoba uniesiony dumą zastąpił im wyjście z klatki. Małpy się rozszalały zaczęły skakać po kratach ścianach i wszystkim co znajdowało się w ich polu rażenia. Jedna najbardziej rozszalała skoczyła Panu Zagłobie na kark. Mocno przytrzymała Zagłobę za głowę aby ten nie mógł jej z siebie zrzucić.

Małp - nie było. Chyba, żeby tak nazwać menelstwo, próbujące ten uroczy zakątek w spelunę zamienić. Schodkami w górę dotarłem do miejscowej meliny.





Spał jeden z boku, Nie zaczepiony mogłem chwile rozkoszować się tym, dla wielu niedostępnym, widokiem.





A jednak Mariensztat mnie nie ominął.
Skryty w cieniu pozwalał na spokojne wspinanie się do góry, gdzie, mocno oświetlone przez słońce,
przebijały się te stale i wciąż oglądane te same budynki.







A im wyżej, tym więcej było słońca. I słońca i gwaru i ludzi ...







Ludzi, spacerujących, odpoczywających, podglądających ...







Tak w zasadzie, to tu powinna się opowieść rozpocząć, bo tu właśnie stała niegdyś wybudowana w 1339 roku Wieża Dworzan, późniejsza Brama Krakowska, Czerska ...



Ale o tym, jak i wybudowanym wraz z nią Moście Gotyckim - potem.

Na razie ...



... czas na zabawę

To, że na placu Zamkowym można spotkać różnych dziwaków, deskorolkarzy, rowerzystów, obejrzeć wystawy, to ja wiem, ale że przez środek wybudowali mur z prezenterów do okularów to mnie lekko wkurzyło.







Mam nadzieję, że to początek sezonu wakacyjnego, a różne imprezy które tu się dęba odbywały zmiotą to tałatajstwo gdzieś do rynsztoku.

Zresztą nie tylko te.

Na środku placu spotkałem Chrystusa.



Trochę dziwnie go postawili, bo pod Zygmuntem, a historię kolumny już opowiadałem, więc trochę głupio, żeby tak pod butem króla stał



Inna sprawa, że jakoś kiepsko się trzymał. Dwóch drabów pilnowało, żeby go warszawski wiatr nie wywiał ...



Cóż, nie ma nic gorszego, niż król podtrzymywany ...

Ale ja nie o tym. Wspominałem już o mostku gotyckim.
W sumie, to już długo po zrekonstruowaniu Zamku zaczęli wykopki na placu Zamkowym i go wyciągnęli na wierzch.







Niedawno, bo w 2005 roku, mury obronne Starego Miasta odzyskały swój blask.
Dokonano wówczas wielu wzmocnień, wymiany cegieł, oczyszczenia z zanieczyszczeń, zabezpieczenia przed graficiarzami.
Również wtedy zainstalowano oświetlenie, dzięki któremu warto wrócić tu wieczorem i popatrzeć na spektakl światła rozświetlającego budowle.



Nie pierwszy to raz mury były rekonstruowane.

Pierwsze partie średniowiecznych murów Dawnej Warszawy powstały już w pierwszej połowie XIV wieku i rozbudowywane o kolejne partie umocnień, wieże, baszty, bramy i barbakan chroniły Stare Miasto do wieku XVII, kiedy to, już nie spełniając swojej roli, wraz ze wzrostem technik wojennych, za zgodą królewską były stopniowo wchłaniane przez dostawiane do nich zabudowania mieszczańskie. Od wieku XVIII znikały z krajobrazu miasta, a ich ostateczny los przypieczętowały dziewiętnastowieczne rozbiórki najbardziej charakterystycznych elementów - bram i wież.


Barbakan z 1938 r. przed przystąpieniem do prac rekonstrukcyjnych.



... i po rekonstrukcji

Historią i lokalizacją murów obronnych zainteresowali się badacze i miłośnicy Warszawy już pod koniec XIX wieku. Minęło jednak wiele lat kiedy to pojawiające się pomiędzy kamienicami relikty dawnych obwarowań Starego Miasta doczekały się prac konserwatorskich i badawczych.


Brama Nowomiejska /Łaziebna/, stan z XIV, XV (przedbramie) i XVI (barbakan) wieku, rekonstrukcja oraz plan obiektu. (Szkice Staromiejskie)

Pierwsze próby renowacji podjęte zostały w 1936 pod kierownictwem Jana Zachwatowicza.



Prace związane z odsłonięciem murów obronnych były jednym z najważniejszych przedsięwzięć konserwatorskich w międzywojennej Warszawie.

Zniszczenia dokonane na terenie Starego Miasta w czasie wojny 1939-1945 ujawniły wiele fragmentów dawnych murów obronnych. Projekt pełnej rekonstrukcji linii obwarowań, który powstał w 1946 roku, rozpoczął w 1949 roku dalszy etap inwentaryzacji oraz badań architektonicznych i archeologicznych tak nadziemnych jak i znajdujących się pod ziemią reliktów murów. Przebiegały różnie, początkowo bardzo intensywnie do roku 1954. Później prowadzono je z przerwami do roku 1963. Zasadniczo zakończyły się w latach 1976 - 1983 rekonstrukcją mostu gotyckiego przy Bramie Krakowskiej.



I właśnie dlatego dziś, kiedy tak pięknie świeci słońce, możemy wybrać się w spacer Podwalem ...



cdn.

Bywałem tam kilka razy ... a może i więcej !
Niby wszystko znane ... a jednak NIEznane !

Pozdrawiam.

A ile ja się dowiaduję

Na przykład ... Warszawianka, zwana Warszawianką 1831.

Nawet nie wiedziałem, że oryginał tego wiersza to La Varsovienné, a napisał ją:


(na polski przełożył go Karol Sienkiewicz, brat dziadka Henryka Sienkiewicza, zresztą , a muzykę skomponował Karol Kurpiński)

Il s'est levé, voici le jour sanglant ; Oto dziś dzień krwi i chwały ...

Pierwszy raz wykonano ją w wolnej od Rosjan Warszawie, 5 kwietnia 1831 roku w Teatrze Narodowym, a po 1918 roku była jedną z propozycji hymnu Polski.

W 60 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego nagrały ją Dzieci z Brodą.

Ale, ale ... Chodźmy dalej ...







... bo już czekają nas kolejne tablice.





Miedzy innymi, znany już z opowiadań o innym, daleko stąd położonym mieście:



Kiedyś to wspominałem i kiedyś do tego wrócę, że Warszawa ma kilka wspólnych z Wenecja rzeczy

Idziemy pośrodku, pomiędzy dwoma rzędami murów, ponieważ w odległości od 9 do 14 m od pierwszej linii murów wzniesiono między połową XV a początkiem XVI wieku drugą, niższą o około 4 m linię murów.









Odsłonięte mury służą ekspozycji wspomnień i uhonorowań dla różnych organizacji i osób.
Niektórych nie rozumiem ...



... ale o Konopnickiej potem, niektóre upamiętniają takie fakty, jak wpisanie warszawskiej Starówki, na listę Miast Światowego Dziedzictwa



Sekundkę przystanę przed tablicą ostrołęczanina z urodzenia, varsavianisty z wyboru:



Któż nie czytał Wspomnień niebieskiego mundurka?
Oprócz pisania wierszy, pisania o Ostrołęce, Pułtusku był Gomulicki badaczem historii Warszawy, był tłumaczem, ale był też jednym z nielicznych piewców wielkości Norwida.

Ale ja nie o nim, bo o nim wszyscy wiedzą (chyba? ), ja o jego synu. urodzonym już w Warszawie, w 1909 roku, a zmarłym niemal 100 lat później (w 2006) - Juliuszu Gomulickim, ostatnim z dynastii varsavianistów.

Juliusz był varsavianistą, historykiem literatury, edytorem, eseistą i najwybitniejszym w Polsce znawcą twórczości Cypriana Norwida.

W 1957 r. zakładał Towarzystwo Przyjaciół Książki, w ponurych czasach Gomułki udało mu się uratować kilka XVIII-wiecznych zabytków warszawskich, takich jak figura św. Jana Nepomucena na Senatorskiej, którą chciano usunąć. Pół żartem przekonał urzędników, że ten święty stojący przed gmachem poczty jest patronem tajemnicy korespondencji.

Ale ... znów zszedłem z murów Idziemy dalej ...

A może - jedziemy?



Ha, Kiliński. "Wędrujący" pomnik projektu Stanisława Jackowskiego.



A dlaczego wędrujący?
Bo w 1936 roku postawiono go na placu Krasińskich, mniej więcej tam, gdzie dziś jest pomnik Powstania Warszawskiego.
W 1942 roku, kiedy Alek Dawidowski, ten z Kamieni na szaniec, zdjął powieszoną na pomniku Mikołaja Kopernika przez faszystów tablice zasłaniająca polskie napisy, ci zemścili się, zdejmując poczciwego szewca z piedestału.



Na szczęście odnalazł się i, w 1945 już roku, wrócił na dawne miejsce. Dlaczego, w 14 lat później powędrował na Podwale? Kompletnie nie wiem

Za to wiem, dlaczego, na murze, powieszono tablicę z sentencją Konopnickiej.



Poetka w latach 1855 -1856 uczyła się z siostrą na pensji u sióstr sakramentek w Warszawie i tam zetknęła się z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową, natomiast w miejscu tego kamienia stał dom, w którym mieszkała w latach 1879 - 1882. Domu nie ma, bo, po odsłonięciu murów, nie zdecydowano się na odbudowę wielu budynków Starówki.

Nie pamiętam dokładnie, ale odbudowa objęła najwyżej 70% przedwojennych budynków, co i tam w porównaniu z sieczką, jaką zrobiono na Nowym Mieście, stanowi duży sukces.

W jednej z takich odbudowanych kamienic właśnie znajduje się Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych m st. Warszawy.
W tym muzeum byłem ze sto lat temu, więc nic o nim nie powiem, oprócz tego, że ma fajny zegar na ścianie.





I znów tabliczki ...





Piekarską można dojść do Rynku.









Wszystkie warszawskie wieże i baszty posiadały kształt prostokątny, z wyjątkiem Białej (wieloboczna) i Marszałkowskiej (która była okrągła).
Właśnie idziemy w kierunku takiej prostokątnej ...





W prawo ...



... w lewo ...







A taki obrazek, tablica Tchorka, to częsty widok w tym, i nie tylko tym, rejonie miasta:



Nie wiem czyja to rzeźba skryta jest w cieniu drzew ...



... ale uprzedzę ewentualne domysły - niedaleko stąd jest inny pomnik, stojący w miejscu, gdzie 13 sierpnia 1944 roku w czasie powstania warszawskiego doszło tu do wybuchu niemieckiego pojazdu przeznaczonego do podkładania ładunków wybuchowych typu Borgward SdKfz 301, którego powstańcy zdobyli podczas odpierania ataku Niemców na barykadę na Podwalu. W wybuchu zginęło co najmniej dwieście osób, zarówno powstańców i ludności cywilnej, a drugie tyle odniosło rany.

Stawiam, że jest to jednak kolejne wotum poświęcone tamtym wydarzeniom, a jak nie tamtym, to na Starówce jest sporo okazji do stawiania pomników.

Przed nami "Czternastka" gdzie, spoglądając na plan murów, możemy się zorientować, że doszliśmy do Bramy Pobocznej ...





Ta ważna w czasie oblężenia 1656 roku przez wojska szwedzkie brama, została rozebrana w 1804 roku.
Na szczęście Zygmunt Vogel (kopista Belotta, zwanego Canaletto) zdążył ją jeszcze uwiecznić na swojej akwareli w 1785:

Wcinam już 3 michałka (pycha) i oglądam, bo aż się w środku coś raduje, jak widzę taką słoneczną pogodę na zdjęciach

Ostatnią rolę obronną mury pełniły w czasie potopu szwedzkiego. Jeszcze Szwedzi korzystali z nich jako z naturalnego zabezpieczenia przed niekontrolowanym przemieszczaniem się ludzi, o czym można poczytać w książce "Szwedzi w Warszawie" Przyborowskiego, lub obejrzeć, bo była również ekranizacja.









W XVII w. powoli rozpoczęła się rozbiórka murów, wybito też dla wygody nowe przejścia, choć nadal w dobrym stanie były bramy i wieże. W XVIII w. do murów przyległy zabudowania, początkowo drewniane, w XIX w. wyparte przez kamienice.





Niestety, mimo widocznych zakazów znajdzie się zawsze jakiś niekumaty analfabeta





W XVIII w. Warszawę otoczyły ponownie nowe wały - tzw. Okopy Lubomirskiego, które pełniły rolę kordonu sanitarnego wokół miasta. W XIX w. zniszczeniu uległy bramy miejskie, jako zbyt wąskie w stosunku do potrzeb ruchu.











Powoli docieramy do mostku koło Domu Kata, oraz do odbudowanej Baszty Prochowej.









Tutaj, tablice wiszące na murach, wykorzystywane są do innej, ekspozycyjnej bardziej, roli.







Jeszcze wrócę do mostku, bo stamtąd ładnie widać dawną Bramę Nowomiejska, przekształconą w 1548 r. w Barbakan, który był ostatnim wybudowanym elementem murów obronnych.



... i od środka



Pierwsze próby renowacji starych murów obronnych zostały podjęte jeszcze przed wybuchem II wojny światowej w 1936 r. kierownictwem Jana Zachwatowicza, połączoną z próbą odsłonięcia ich fragmentu pomiędzy Bramą Poboczną a Barbakanem. W trakcie prac odkopano fosę i usunięto zbędną zabudowę. Kolejne prace wznowiono dopiero po zakończeniu wojny, a rekonstrukcję umocnień ułatwił m.in. bardzo duży stopień zniszczeń zabudowy Starego Miasta.







W latach 1949-1955 dążono do odbudowy całych fortyfikacji - stąd w tym okresie zrekonstruowano m.in. Barbakan i Wieżę Prochową, jednak ten sposób autorskiej odbudowy wzbudził kontrowersje nie mając oparcia w źródłach. W latach 1957-1963 starano się już jedynie uwidocznić zachowane fragmenty poprzez ich remont a nie dalszą odbudowę.









Zbliżamy się do końcówki trasy. Tutaj mury skręcają w kierunku Gnojnej Góry i ulicy Brzozowej, ale tam już niewiele jest śladów murów.
Może oprócz starej Bramy Gnojnej, nie pamiętam, ale chyba wspominałem o niej przy okazji opowieści o Gnojnej Górze. A jak nie, to i tak, cała Brzozowa, warta jest osobnej treści.

Mury są popularne i odwiedzane przez wiele osób. Można sobie zrobić fajne zdjęcie na nich ... pod słońce oczywiście



Można poczytać ...



Można na nich pomalować ...



A my schodzimy z nich w kierunku rzeźby przedstawiającej ...







No właśnie, trochę to dyskusyjne jest, no bo skoro Wars i Sawa byli braćmi, to żaden z nich nie powinien mieć cycków, doskonale uwypuklonych na jednej z postaci, a tak, niektórzy, te rzeźbę nazywają.

Ja wolę mniej kontrowersyjną tezę, że są to powstańcy warszawscy, tym bardziej, że twórca zasygnalizował to znajdującym się na rzeźbie znaczkiem.



Rzut oka na mury od strony Wisły ...



Rzut oka w dół, na znajdującą się już na Nowym Mieście, Bramę Mostową, prowadzącą niegdyś do pierwszego warszawskiego mostu (w dobudowanym do niej budynku mieści się Teatr Stara ProchOFFnia)




I wracamy, tym razem trzymając się zewnętrznej strony umocnień, ale ...

... cdn.

Dzięki za ten wątek. Weekend spędziłem w stolicy i było niesamowicie. Warszawa bardzo się zmienia (mieszkałem tam przez kilka lat) i parę miejsc dzięki Tobie odkryłem na nowo. Duże wrażenie zrobiły na mnie i moim dziecku Centrum Nauki Kopernik i Muzeum Powstania Warszawskiego. Niestety weekend to za mało aby wszystko zobaczyć więc będę tu zaglądał

Kiedy kilka dni temu usiedliśmy sobie z dziewczynami w uroczej knajpce z widokiem na Bristol,



pani, która przyniosła nam kawę i lody spytała:

- Państwo przyjezdni?
- Nie, a po czym pani sądzi?
- Bo ma Pan aparat ...



Nie wiem. Może ja jakiś dziwak jestem, że chodzę po Warszawie i focę?

Nie jedyny.
To wiem na pewno, ale może jednak gubimy się w tłumie, który, z jakiegoś powodu, jednak tu trafia?

Niech będzie i na weekend.
Poznać się nie pozna, (znam takich, co tu całe życie siedzą i nie poznali) ale już coś zobaczyć można

W końcu, co jak co, ale Kultura u nas jest

W zasadzie to jesteśmy już na Nowym Mieście, które się rozpościerało swego czasu, zaraz za murami miejskimi Warszawy.







Tutaj mury robią o wiele większe wrażenie, bo nie dość, że położone są na skarpie, to jeszcze zrekonstruowane do wyższego, niż na Podwalu, poziomu. dochodzimy do Barbakanu, tym razem od jego zewnętrznej strony.





Nowe Miasto odpuszczamy, za to, oślepieni blaskiem murów, możemy sobie kupić gustowną pamiątkę ...







Zamiast pamiątki, polecam jednak dryndę, a najlepiej, to polecam nogami, bo drynda nie pozwoli na zatrzymanie się, zadumanie czy przypatrzenie szczegółom.





Baszta Prochowa i XV wieczna kamienica Szelągowska:




Fosa rozciągająca się wzdłuż Podwala, to popularne miejsce do robienia sobie zdjęć.







Znów mostek koło Domu Kata ...





I współczesny "strzelec" broniący miejskich murów



A tu, nagle, miesza się stare z nowym ...



Zniszczenia Starówki były tak wielkie, że, w konsekwencji odbudowy, zdecydowano się na rozrzedzenie jej zabudowy:


Stan przed wojną i stan proponowanej odbudowy



W wielu przypadkach było to na plus, ponieważ pozbyto się narosłych, zwłaszcza XIX i XX-wiecznych murowanych i drewnianych dobudówek oraz odsłonięto, na przykład właśnie mury miejskie, ale tez w wielu przypadkach, jak na przykład na Nowym Mieście, zrezygnowano z odbudowy wielu, wartościowych, budynków.

To widać, zwłaszcza w odniesieniu do Śródmieścia, nie tylko jak dużo budynków, jeżeli już, to odbudowano w nieporównanie skromniejszej niż były w rzeczywistości formie, nie odbudowano wcale, lub, co najgorsze - wyburzono, pomimo, że nadawały się do odbudowy.

Przykładem może być Zamek Ujazdowski, spalony, ale zachowany w całkiem niezłym stanie, ale, pomimo, że o jego odbudowę walczył prof. Zachwatowicz



to prominenci ówczesnej władzy Bolesław Bierut i Józef Cyrankiewicz obiecali marszałkowi Rokossowskeimu, że budowla zostanie zburzona.
W 1954 roku zabytkowe mury rozebrano do fundamentów! Zamierzano rozebrać też pawilony Szpitala Ujazdowskiego.
W miejscu zamku projektowano budowę Teatru Wojska Polskiego.
Na szczęście budowa, która miała rozpocząć się w 1960 roku nie doszła do skutku.

Przepraszam za małą dygresję ...
Ale przechodziliśmy koło Nowego Miasta, gdzie akurat sporo było takich przypadków i w skromnej formie zostało odbudowane

Ale cóż, chodźmy dalej. Po prawej stronie naszego szlaku mijamy kilka fajnych knajpek, jakby kto był zainteresowany, mijamy kilka pamiątkowych tablic, mijamy, w końcu, miejsce, gdzie, na Kilińskiego, 13 sierpnia 1944, wybuch czołgu-pułapki zabił swego czasu ponad trzystu powstańców i cywili, ale o tym to przy okazji jakichś nowomiejskich wojaży wspomnę.

Na razie ...







Pomnik Małego Powstańca:



Został wykonany przez Jerzego Jarnuszkiewicza według modelu z 1946 roku.
Jego odsłonięcie miało miejsce 1 października 1983 roku, autor ofiarował go warszawskim harcerzom.

A na horyzoncie ... Kiliński.











cdn.

PS trudno, trochę się rozjedzie, ale, jak to mówią, Wart Pac pałaca, a pałac Paca

Akurat, kilka dni temu, miałem przyjemność, w ramach wystawy niepublikowanych do tej pory zdjęć z odbudowy Warszawy, obejrzeć wspaniałą panoramę tego miejsca, którym właśnie przeszliśmy, wykonana w czasie odbudowy - nie wiem, w którym roku, ale patrząc na wykonane prace, to co najmniej na początku lat pięćdziesiątych.
Stan bazyliki św. Jana Chrzciciela sugerowałby nawet rok 1955 - 56


Panorama Podwala, to te dolne zdjęcie

Kiliński i ten, no ... ten drugi. Od piwa









Wracamy na plac Zamkowy.
W wielu miejscach rozstawione są takie słupki, na których, na wykonanej w formie płaskorzeźby, mapie, można zorientować się w położeniu i planie Starówki.



Mówiłem - po Starym Mieście najlepiej nogami ... Kompletnie nie ma gdzie zaparkować.



Tylko różowych baniek z reklamy brak ...



Stare ... Nowe ...







Tylko stare ...



No i wspominany już most przy Baszcie Krakowskiej ...



A tak wyglądało to miejsce ... onegdaj



No i mury, gołębie, dzieci ...









Zatoczyliśmy koło. W zasadzie, skoro tu jesteśmy, to powinienem skończyć widokiem jaki przedstawiało sobą dawne grodziszcze:



Ale połaźmy jeszcze, bo pogoda ładna, to szkoda nie skorzystać z okazji ...







Zresztą ... okularów jeszcze nie kupiłem