2.Trochę geografii i historiiLekcja pierwsza Baleary to najmniejsza pod względem powierzchni oraz czternasta pod względem liczby mieszkańców wspólnota autonomiczna Hiszpanii. Archipelag leży w zachodniej części Morza Śródziemnego, w pobliżu wschodniego wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego. W jej skład wchodzi około 200 wysp i niezamieszkałych wysepek.
Najważniejsze wyspy to:
Majorka - pow.3600 km² lud: 814 275
Menorka - pow.668 km² lud: 90 235
Ibiza - pow.571 km² lud: 117 698
Formentera - pow,82 km² lud: 8442
Cabrera - pow.17 km² lud: ok. 50
Majorka, w języku hiszpańskim i katalońskim: Mallorca, to największa wyspa Wysp Balearów Słowo Majorka, pochodzi od słów z języka łacińskiego "insula maior", co oznacza "większa wyspa".
źródło: http://www.fincaholiday.de/Mallorca_/mallorcakarte.jpgMajorkę, tworzą trzy odrębne obszary geograficzne oraz dwa masywy przeważnie wapiennych wzgórz, biegnące po obu stronach środkowej równiny Es Pla. Północno- zachodnie wybrzeże wyspy jest zdominowane przez Serra de Tramuntana, 90-kilometrowe wąskie pasmo pokrytych drzewostanem pagórków i skalistych szczytów, schodzących urwistymi klifami ku nierównej i pełnej zatoczek linii brzegowej.
Najwyższym wzniesieniem masywu jest Puig Major (1447 m n.p.m.).
Równie strome klify oddzielają od morza Serra de Llevante, pasmo nieco niższych wzgórz (najwyższe z nich 509 m n.p.m.) biegnące równolegle do wschodniego wybrzeża.
Wyspa charakteryzuje się umiarkowanym klimatem śródziemnomorskim, latem panuje tu upalna i bezdeszczowa pogoda. Majorka posiada ponad 550km wybrzeża i wiele pięknych, piaszczystych plaż.
Temperatura powietrza w dzień [°C]:
maj – 22, czerwiec – 27, lipiec – 30, sierpień – 30, wrzesień – 27
Temperatura powietrza w nocy [°C]:
maj – 11, czerwiec – 15, lipiec – 18, sierpień – 18, wrzesień – 16
Temperatura wody [°C]:
maj – 18, czerwiec – 21, lipiec – 25, sierpień – 26, wrzesień – 25
Liczba godzin słonecznych w ciągu dnia [h]:
maj – 10, czerwiec – 10, lipiec – 12, sierpień – 11, wrzesień – 8
Zimą wilgotne powietrze morskie przynosi opady deszczu, a w górach także opady śniegu. Zima jest bardzo łagodna i temperatura powietrza rzadko spada poniżej 0C.
Góry Serra de Tramuntana stanowią dla wewnętrznych terenów Majorki barierę ochronną przed silnym wiatrem północnym, przejmują również dużą część opadów atmosferycznych.
Na urodzajnej równinie w środkowej części wyspy uprawia się winorośle, oliwki, figowce, cytrusy, truskawki i warzywa, a w górach prowadzony jest wypas owiec.
Lekcja druga Historia Majorki jest długa i ciekawa przez styk religii i kultur. Ze względu na ważne położenie wyspa przechodziła pod panowanie różnych władców śródziemnomorskich kilka razy.
Historię Majorki można podzielić na ery w zależności jaki naród rządził wyspą.
Każda epoka pozostawiła swoje własne cechy i nadal można wyczuć ich skutki w kulturze Majorki.
Prehistoria (5000 pne - 1000 pne)Pierwsze ślady obecności człowieka pochodzą z 5000 r p.n.e., a odnaleziono jest w jaskiniach, w okolicach Soller i Valldemossy.
W pobliżu Can Picafort napotkać można pozostałości po budowlach megalitycznych, zwanych talajotami.
Powstały one w epoce brązu, wzniesione przez ówczesnych mieszkańców Majorki. Budowali oni także ok.1500 lat p.n.e groby, które podobne były do łodzi odwróconych do góry dnem. Później powstawały także przypominające stoły budowle kamienne.
FilmikKultura talajocka zaczęła wymierać, kiedy na wyspie pojawili się Fenicjanie.
Era grecka (1000 - 700 pne) Kolejne wieki należały do Greków. To oni nadali Balearom obecną nazwę. Pochodzi ona od słowa „ballein” czyli „strzelać z procy”. Ponieważ Majorka, Minorka oraz Ibiza leżą na strategicznym morskim szlaku, ich mieszkańcy wciąż musieli się zmagać z nieproszonymi gośćmi. Odstraszając ich zostali mistrzami w strzelaniu z wielkich proc. Gdy kilka wieków przed naszą erą spuścili grad kamieni na próbujących tu wylądować Greków, ci od nazwy użytej broni nazwali wyspy Ballein. Z czasem przekształciła się w Baleary.
Era kartagińska (700 - 146 pne)Po Grekach wyspę przejęli Kartagińczycy, którzy rządzili Majorką i całą zachodnią częścią Morza Śródziemnego przez długi okres czasu. Wyspa służyła im jako strategiczna baza wojskowa w walce przeciwko Rzymianom. Era Kartagińczyków zakończyła się podczas wojen punickich, które przegrali z Rzymianami w 146 roku pne.
Era rzymska (123 pne - 700) W następnych latach po wojnach punickich Majorka pozostała rękach piratów.
Rzymscy żołnierze zakończył piractwem w 123 roku pne, kiedy ponad 3000 żołnierzy opanowało wyspę.
Rzymianie założyli miasta Palmaria (obecnie Palma de Mallorka) na południu, Pollensa i Puerto Pollensa (obecnie Alcudia i Puerto Alcudia) na północy i na kilka stuleci zapewnili spokój na wyspie bez większych konfliktów.
Swój udział w historii Majorki mieli również Wandalowie i Wizygoci (V i VI wiek n.e),
Era Maurów (700 - 1229) Podczas 6 i 7 wieku rozpoczęły się długotrwałe wojny z Maurami, którzy ostatecznie podbili wyspę w 798 r.
W roku 902 Baleary zostały podbite przez króla Kordoby i zostały włączone do kalifatu Kordoby. Al Hawlani był pierwszym gubernatorem na Majorce i mieście Palma wybudował pałac Almudaina (obecnie rezydencja królów Hiszpanii na wyspie) oraz słynne łaźnie arabskie, które turyści mogą dzisiaj odwiedzać w stanie nienaruszonym.
Podczas 9 i 10 wieku po upadku kalifatu Kordoby, Majorkę ponownie opanowali piraci, potem ponownie na kilkanaście lat Maurowie odbili wyspę i wybudowali trzy meczety
Era Maurów był bogatym kulturowo czasem i miał silny wpływ na tradycję, język i kuchnię Majorki.
Niezależne Królestwo Majorki (1262 - 1349) Królestwo Majorki utworzone zostało na mocy testamentu króla Aragonii Jakuba I w 1262 r., jako przyszłe królestwo dla młodszego syna Jakuba I, który rozpoczął budowę katedry w Palma de Majorka.
Za rządów Jakuba II i Jakuba III niezależne królestwo miał swój złoty wiek, prosperowało rolnictwo, powstały nowe wsie, w Palmie pałac Almudaina został przekształcony na wspaniałą rezydencję, wybudowano zamek Bellver (w starożytnym języku katalońskim Bellver oznaczało "piękny widok")
Królowie Aragonii nie mogli zaakceptować tego rodzaju sukcesu i po bitwie pod Llucmayor w 1349 wyspa została przyłączona do Królestwa Aragonii.
Królestwo Hiszpanii Królestwa Kastylii i Aragonii zostały włączone do Królestwa Hiszpanii w 1479.
W następnych latach ponownie Maurowie i piraci z Turcji próbowali ciągle przejąć wyspę, wybudowano więc duże fortyfikacje wokół Palma i Pollensa.
Z tym okresie najsłynniejszym piratem był
Barbarossa, który u zachodniego brzegu Majorki na
wysepce Sa Dragonera miał swoją bazę.
Filmik o piraciePiosenka o piracieBaleary straciły na znaczeniu, gdy została odkryta Ameryka, warunki życia na wyspie zaczęły się uspokajać.
W ciągu 17 wieku wojna z wojskami Napoleona spowodowała napływ wielu uchodźców na wyspę. Król Filip V zezwolił na używanie języka katalońskiego.
W tym czasie nazwa Palma została zmieniona na Palma de Mallorca.
Polskim akcentem w historii Majorki jest pobyt Fryderyka Chopina, który przebywał tu w latach 1838-1839 r. W roku 1929 otwarto w Valldemosa muzeum poświęcone kompozytorowi.
Dyktator Franco zakazał używania innego języka niż kastylijski. Dzisiaj status języka urzędowego ma zarówno kastylijski jak i kataloński.
Pierwsi turyści znaleźli się na wyspie w 1933 roku. Wbudowanie lotniska w 1960 roku było początkiem masowej turystyki na wyspie.
W latach 90 zmieniono nieco wygląd hoteli - do tej pory dominowały ogromne betonowe budowle, obecnie dba się o bardziej kameralny wygląd i o ochronę środowiska. Obecnie aż 90% dochodu wyspy pochodzi z turystyki.
Skoro lekcje odrobione
to w CDN - Lecimy na Majorkę