Ziemia kłodzka i okolice (Dolina Orlicy)

[_chudy_]

No to rowerowej wycieczki w Dolinę Orlicy część pierwsza - udała się bardzo i zdjęć mam na podorędziu sporo więc dzisiaj tylko coś na początek. Dlaczego właśnie tam? Po pierwsze - jak już tutaj pisałem jest to najlepsza rowerowa trasa w KK jaką znam - rejon jest mało znany a w moim odczuciu godny uwagi nie mniejszej niż Góry Stołowe choć raczej tych, poszukujących na wakacjach przede wszystkim świętego spokoju, po drugie - przy pisaniu tego wątku wróciło trochę wspomnień sprzed kilku lat i chciałem zobaczyć czy i co się tam w międzyczasie zmieniło. Całą dolinę w przeszłości udało mi się przejechać tylko raz - rozbijaliśmy się wtedy regularnie z bratem rowerami po całej KK i zrobiliśmy wtedy w sumie około 110 km po górach trasą:

ok. Kłodzka-Polanica-Szczytna-Duszniki-Zieleniec-Dolina Orlicy (Lasówka-Mostowice-Rudawa-Niemojów-Lesica)-Międzylesie-Długopole Zdrój-Bystrzyca Kłodzka-Starków-Stary Wielisław-ok. Kłodzka

Na tego typu szaleństwa nie mamy tym razem odwagi, tak ze względu na mój mało regularny kontakt z dwoma kółkami jak i obecność w naszym gronie rodowitej wielkopolanki wprawianej przez brata już od jakiegoś czasu w rowerowe klimaty. Po namyśle decydujemy się na podjechanie pociągiem do Międzylesia i przyjęcie go za punkt startowy wciąz ambitnej wyprawy skąd ruszymy w Dolinę Orlicy i Góry Bystrzyckie by zakończyć ją pod Kłodzkiem. Wstajemy o 6 rano, po szybkim śniadaniu pedałujemy na dworzec kłodzki, skąd ładnie widać w porannym słońcu starówkę miasta i twierdzę:


Kłodzko - widok z dworca PKP

Po zakupie biletów i krótkim oczekiwaniu ładujemy się w pociąg do Usti nad Orlicą z okien którego łapiemy poranne widoczki na Góry Bystrzyckie i KK:


Kotlina Kłodzka z okien pociągu, w tle Góry Bystrzyckie


Kotlina Kłodzka z okien pociągu, w tle Góry Bystrzyckie

Około 8:15 meldujemy się w Międzylesiu:


Międzylesie - tablica informacyjna na dworcu PKP

Na dworcu pewna konsternacja - okazuje się że zabrana mapa "Gór Orlickich i Bystrzyckich" rejonu Międzylesia już w ich rejonie (nieprawidłowo) nie lokuje ale z grubsza pamiętamy z dawnej wyprawy jak należy się kierować, zresztą podjętą decyzję szybko potwierdza znak ostrzegawczy "wyboje - 9 km"


Międzylesie - początek drogi w kierunku Lesicy

Kawałek dalej, od razu na przywitanie, najbardziej męczący odcinek trasy - bardzo stromy podjazd w górę przez las:


Fragment drogi Międzylesie-Lesica

Na krótkim odcinku podjechać trzeba około 200 m w górę, na słabo zaznaczoną przełęcz na wysokości około 660 m:


Fragment drogi Międzylesie-Lesica (przełęcz)

Teraz lekko w dół przez las, który wkrótce się przerzedza:


Fragment drogi Międzylesie-Lesica

Jeszcze kawałek zjazdu i witamy w Lesicy (na końcu świata):


Wjazd do Lesicy od strony Międzylesia

Jest to pierwsza miejscowość na naszej trasie choć z punktu widzenia Doliny Orlicy - ostatnia (po polskiej stronie). Jednocześnie jedna z najładniejszych - klimat miejsca w którym czas stanął w miejscu jaki tu panuje to dokładnie to co zapamiętałem z ostatniej wizyty w tych stronach.

Ale szerzej o niej w następnym odcinku

[piotrf]

Bardzo ciekawa trasa rowerowa
Szkoda tylko , że to spory kawał drogi od nas
Czekam na dalszy ciąg


Pozdrawiam
Piotr

[_chudy_]

Bardzo ciekawa trasa rowerowa
Szkoda tylko , że to spory kawał drogi od nas
Czekam na dalszy ciąg

Pozdrawiam
Piotr

Rzeczywiście, odległość sporawa choć przy kilkudniowym pobycie w KK może warto zabrać na dach samochodu rower(y) nawet z Krosna

Tylko czy pobliskie Bieszczady nie są równie ciekawym miejscem do pojeżdżenia? Wstyd się trochę przyznać że jeszcze tam nie byłem ale słysząc określenia "dzikość", "wyludnienie", które w tym wątku padają w odniesieniu do Doliny Orlicy skojarzenia mam jednoznaczne. Są tam podobne trasy czy to teren bardziej na piesze wędrówki?

Pozdrawiam.

[_chudy_]

Co do Lesicy - miejscowość powstała w XVI wieku, stosunkowo późno jak na te rejony (większość wsi w KK ma rodowód XIII-XIV-wieczny) choć oczywiście grała tu swoją rolę stosunkowo trudna dostępność górskiego terenu. Przed II wojną, podobnie jak inne miejscowości w tym rejonie była dość dobrze rozwinięta choć lata świetności to pierwsza połowa XIX wieku:

"W 1840 roku we wsi było 95 budynków, kościół, szkoła katolicka, gorzelnia, młyn wodny, 27 warsztatów tkackich i wolne sołectwo, które należało do Schwerzera. Do Lesicy należały dwie kolonie: "Neuwalbe" i "Hirschenhauser", leżąca powyżej wsi na zachodnim zboczu Żelaznej Góry." (podaję za Wikipedią).

Po drugiej wojnie światowej wieś stopniowo zanika i się wyludnia, dziś to niemalże żywy skansen, oaza spokoju z rzadkimi, w wielu wypadkach niszczejącymi poniemieckimi zabudowaniami, pięknie położona wśród gór, łąk i lasów.


Lesica #1


Lesica #2


Lesica #3


Lesica #4

Jedynie dolny kraniec miejscowości "dotyka" Doliny Orlicy, w większej części położona jest ona łańcuchowo wzdłuż lewego dopływu Orlicy - potoku Jelonik.


Lesica #5


Lesica #6


Lesica #7


Lesica #8

Do dziś zachowało się tu trochę śladów dawnej świetności choć można się też zastanawiać jak wiele musiało zostać w międzyczasie zdewastowane - przez lata mieściła się tutaj strażnica WOP. Tak czy owak, łatwo poczuć tu klimat czasów, które dawno minęły przedwojennych, a może jeszcze starszych


Lesica - przydrożny krzyż


Lesica - pozostałości dawnych niemieckich zabudowań


Lesica - niszczejąca poniemiecka zabudowa

Najważniejszym zabytkiem Lesicy jest pochodzący z 1709 roku kościół Św. Marcina - jego rozmiary sporo mówią o przeszłości tej dziś sennej, na wpół wyludnionej miejscowości:


Lesica - kościół Św. Marcina


Lesica - kościół Św. Marcina


Lesica - kościół Św. Marcina (wejście)

Świątynia jest bardzo dobrze zachowana, stoi na niewielkim wzniesieniu ponad wioską, jej rozmiar intrygująco kontrastuje z brakiem drogi dojazdowej, widać że dziś rzadko ktoś tutaj zagląda:


Lesica - widok na miejscowość spod kościoła

W 1865 roku kościół częsciowo spłonął, po czym został przebudowany.


Lesica - pasja przed kościołem Św. Marcina


Lesica - zdobione drzwi wejściowe kościoła Św. Marcina

Do środka dostać się nie udaje, zaglądamy natomiast na przykościelny cmentarz a raczej na to co z niego zostało do czasów dzisiejszych. W takim otoczeniu, w panującej ciszy można się tutaj mocno zadumać...


Lesica - cmentarz przy kościele Św. Marcina


Lesica - nagrobek na cmentarzu przy kościele Św. Marcina


Lesica - nagrobek na cmentarzu przy kościele Św. Marcina


Lesica - cmentarz przy kościele Św. Marcina


Lesica - nagrobek na cmentarzu przy kościele Św. Marcina


Lesica - cmentarz przy kościele Św. Marcina

cdn

[_chudy_]

Spod kościoła ruszamy drogą w doł, w stronę nieodległej już Dzikiej Orlicy:


Lesica - zjazd do Doliny Dzikiej Orlicy

Dzikiej, bo rzeki o tej nazwie są dwie, wspólnie stanowią lewy dopływ Łaby a więc zlewisko Morza Północnego. Cicha Orlica w całości płynie przez teren Czech, Dzika, o źródłach w rejonie torfowiska pod Zieleńcem, na długim odcinku stanowi granicę polsko-czeską oddzielając od siebie grzbiety Gór Bystrzyckich i Orlickich i w pełni zasługuje na swoją nazwę - na całym granicznym odcinku jest nieuregulowana i pięknie meandruje wśród lasów i wzniesień by w końcu efektownym przełomem Zemskiej Bramy przebić się przez Góry Orlickie na stronę czeską.


Dzika Orlica poniżej Lesicy


Dzika Orlica poniżej Lesicy, tuż przed przełomem Zemskiej Bramy

Specyficzną cechą Doliny Dzikiej Orlicy jest jej stosunkowo wysokie położenie - źródła rzeki znajdują się na wysokości około 800 m.n.p.m, skąd bardzo szeroką, słabo wykształconą doliną o dość niskim nachyleniu płynie ona na długim, ponad 20-kilometrowym odcinku pomiędzy dwoma pasmami górskimi pokonując w sumie około 250 m różnicę poziomów. Tą różnicę teraz my musimy wypedałować w górę Startujemy z około 550 m poniżej Lesicy:


Droga z Lesicy w stronę Niemojowa

By po krótkiej jeździe znaleźć się w rejonie miejscowości Niemojów:


Przydrożna kapliczka pomiędzy Lesicą a Niemojowem


Kolumna maryjna pomiędzy Lesicą a Niemojowem


Rejon wjazdu do Niemojowa


Niemojów - figury Św. Jana i Pawła


Dzika Orlica w rejonie Niemojowa

Gdzie wkrótce następuje nieco niespodziewane spotkanie z europejską cywilizacją:


Niemojów - tablica informacyjna

O tym co z tego spotkania wynikło opowiem w kolejnym odcinku

cdn

[piotrf]

Tylko czy pobliskie Bieszczady nie są równie ciekawym miejscem do pojeżdżenia? Wstyd się trochę przyznać że jeszcze tam nie byłem ale słysząc określenia "dzikość", "wyludnienie", które w tym wątku padają w odniesieniu do Doliny Orlicy skojarzenia mam jednoznaczne. Są tam podobne trasy czy to teren bardziej na piesze wędrówki ?

Przez kilkadziesiąt ostatnich lat Bieszczady są przez nas odwiedzane regularnie i podobnie jak Beskid Niski i Pogórze bardzo dobrze znane
O sumie długości tras rowerowych się nie wypowiem , bo nie mam takiej wiedzy , ale nam Duża ( około 145 km ) , czy Mała Pętla Bieszczadzka z ciekawymi bocznymi drogami i duktami , jeszcze w czasach szkolnych pozwalała się "wyszaleć rowerowo" dość skutecznie . . .


Pozdrawiam
Piotr

[janusz.w.]

Liczyłem na Niemojów i mam Niemojów...
Miejscowość znana mi od niedawna, ale tylko zimową porą

pozdr

[_chudy_]

Liczyłem na Niemojów i mam Niemojów...
Miejscowość znana mi od niedawna, ale tylko zimową porą

pozdr

Domyślam się że narciarsko? Zdaje się że w Rudawie jest jakiś wyciąg ale ja z kolei zimą nigdy nie docierałem w tym rejonie dalej niż do Zieleńca...

W Niemojowie długo nie zabawiliśmy - mieliśmy plany "poszperać" więcej ale im wyżej słońce stało na niebie tym bardziej gasł nasz zapał w tym kierunku

[dangol]

Myślę, że Janusz eksplorował okolice Niemojowa na biegówkach .
My zaś do Niemojowa wybieramy się od lat kilku, ale jakoś do tej pory nic nam z tego nie wyszło. Z tym większą uwagą czytam tę część relacji, bo być może zaowocuje bardziej starannym przyłożeniem się do odwiedzenia tych okolic w jakiś weekend.

[_chudy_]

Witam po dłuższej przerwie spowodowanej głównie poszukiwaniami apartamentu w Breli, dalej mam nadzieję pojedziemy już znacznie sprawniej

Zwłaszcza że, jak widać na ostatnim zdjęciu z poprzedniego rowerowego odcinka, dalszy standard nawierzchni był znacznie lepszy, bo droga przez Lesicę ostatni remont przeszła chyba jeszcze za Adolfa. Mając tak jak ja w pamięci migawki z tego rejonu sprzed kilku lat można było przecierać oczy ze zdziwienia - asfalt gładki jak stół, jakiego ze świecą szukać w wielu innych miejscach w KK włączając w to Park Narodowy Gór Stołowych, co jakiś czas zatoczki parkingowe dla turystów, tablice informacyjne, nowowybudowane gospodarstwa agroturystyczne... Dawny klimat miejsca zapomnianego przez cywilizację nieco się zatarł ale chyba trudno nad tym faktem ubolewać bo piękna dolina dostała nową szansę na - tym razem głównie turystyczny - rozwój. Ale historyczna spuścizna przy odrobinie dobrych chęci daje się dość łatwo odnaleźć choć w przypadku Niemojowa pachnie niestety bardziej zaniedbaniem niż niepowtarzalnym klimatem miejsca poza czasem jaki łatwo można było wyczuć w Lesicy.


Niemojów - gospodarstwo agroturystyczne


Niemojów - przejście graniczne


Niemojów - "Pożegnanie Chrystusa z matką" na tle Kościoła Nawiedzenia NMP


Niemojów - Kościół Nawiedzenia NMP

Kościół w Niemojowie jest znacznie starszy od Lesickiego - pochodzi z 1597 roku jakkolwiek trudno to dostrzec bo przebudowa z 1716 roku nadała mu wyraźną barokową postać. Przy kościele znajduje się cmentarz, niestety mocno zaniedbany.


Niemojów - nagrobki na przykościelnym cmentarzu


Niemojów - jeden z nagrobków z figurą Chrystusa


Niemojów - tablica upamiętniająca poległych w I wojnie światowej


Niemojów - renesansowe płyty nagrobne


Niemojów - wejście do Kościoła Nawiedzenia NMP


Niemojów - przykościelny cmentarz, w tle walący się XIX-wieczny budynek dawnej szkoły

Sama miejscowość podobnie jak Lesica była swego czasu bardzo dobrze rozwinięta co widać zresztą po klasie zabytków jakie, niestety w kiepskim stanie, przetrwały do dnia dzisiejszego. Największy rozwój to druga połowa wieku XVIII i pierwsza XIX:

"W 1747 miejscowość przeszła w ręce austriackiego rodu arystokratycznego Althannów i wkrótce rozrosła się do rozmiarów jednej z największych w Górach Bystrzyckich. W tym czasie funkcjonowały tu m.in. folwark, młyn wodny i bielnik. Nową właścicielką wsi stała się w 1840 roku księżna Marianna Orańska. Większość mieszkańców liczącej wówczas 112 gospodarstw miejscowości trudniła się tkactwem chałupniczym." (podaję za wikipedią)

W pobliżu kościoła znajdują się ruiny renesansowego dworu sołtysów - przypuszczam że wiem, o które miejsce chodzi, niestety sprawiało ono tak zniechęcające wrażenie że nieświadomi wieku ruin, które się tam znajdowały z jego eksploracji zrezygnowaliśmy i nie mam stamtąd ani jednego zdjęcia.

cdn

[_chudy_]

Z Niemojowa ruszamy dalej w górę doliny - teraz na pierwszy plan wychodzi zdecydowanie przyroda - miejsce jest naprawdę piękne i jazda wśród takiego krajobrazu to czysta przyjemność... No, może tylko słońce mogłoby okazywać więcej litości


Dzika Orlica na wysokości Niemojowa


Dolina Dzikiej Orlicy - widok w stronę miejscowości Vrchni Orlice i kościoła Św. Jana Nepomucena


Pochodzący z początków XVIII wieku Kościół Św. Jana Nepomucena w miejscowości Vrchni Orlice


Dolina Dzikiej Orlicy między Niemojowem a Poniatowem


Dolina Dzikiej Orlicy między Niemojowem a Poniatowem


Dolina Dzikiej Orlicy - rejon Poniatowa (trzy domy na krzyż)


Dolina Dzikiej Orlicy - gdzieś przed Rudawą

Jak widać na powyższym zdjęciu tłumów na drodze nie było Raz na jakiś czas pojedyncze auto zabłąkanego turysty, paru zjeżdżających z góry i pozdrawiających nas rowerzystów... W tych pięknych okolicznościach przyrody dojeżdżamy do Rudawy o której pokrótce następnym razem

cdn

[_chudy_]

Rudawa to chyba najbardziej wyludniona miejscowość na całej trasie - podobnie jak wczęśniej wymienione Lesica i Niemojów największy rozwój przeżyła w XVIII-XIX wieku:

"Wieś wzmiankowana w 1574 roku jako graniczna osada związana z wydobyciem rud żelaza . W XIX wieku zakończono wydobycie rudy a we wsi zaczęło się prężnie rozwijać tkactwo i pasterstwo. We wsi znajduje się , barokowy kościół z pierwszej połowy XVIII wieku przebudowany w 1769 r.,wyremontowany w na początku XXI wieku, kilka starych domów z XIX wieku oraz krzyże i figury przydrożne z XIX wieku." (raz jeszcze Wikipedia)

W odróżnieniu jednak od dwóch wcześniejszych wsi śladów z przeszłości zachowało się tu znacznie mniej, przynajmniej takich, które są widoczne na pierwszy rzut oka. Kościół, parę domów, przepięknie usytuowany ośrodek wczasowy a reszta to na dzień dzisiejszy przyroda, która odebrała człowiekowi ten teren - las, góry i rzeka.

Zatrzymujemy się standardowo przy kościele, naprzeciwko niego nowiutka tablica informacyjna dla turystów:


Rudawa - tablica informacyjna #1


Rudawa - tablica informacyjna #2


Rudawa - tablica informacyjna #3


Rudawa - tablica informacyjna #4

Godne uwagi są wspomniane powyżej fortyfikacje militarne, wznoszone przez Czechosłowację przed II wojną światową na wzór francuskiej linii Maginota. Jak wiadomo z lekcji historii nie były zbyt mocno eksploatowane więc do dziś zachowały się w świetnym stanie.

Wspomniany kościół pod Wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świetego, wzniesiony w 1769 roku, po wojnie zrujnowany, został niedawno odbudowany i poświęcony ponownie w 2003 roku:


Rudawa - kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego #1


Rudawa - kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego #2


Kościół w Rudawie - tablica informacyjna


Rudawa - poniemieckie nagrobki na przykościelnym cmentarzu

Zdecydowanie największe wrażenie w Rudawie robi położenie ośrodka wypoczynkowego Orlica - staram się nie robić tutaj nikomu reklamy ale trzeba przyznać ze to jedno z najładniejszych miejsc na całej trasie:


Rudawa - rejon ośrodka "Orlica" #1


Rudawa - przydrożna pasja


Rudawa - ośrodek wczasowy "Orlica"


Rudawa - sztuczny zalew #1


Rudawa - konie na betonie (asfalcie)


Rudawa - sztuczny zalew #2


Rudawa - sztuczny zalew #3

Po krótkim postoju i bliższym zapoznaniu się z miejscową zwierzyną hodowlaną, które kończy się ostrym sporem o wyłączność na dostęp do zgromadzonych przez nas plecakowych zasobów żywnościowych wycofujemy się na z góry upatrzone pozycje po czym ruszamy w dalszą drogę.

cdn

[_chudy_]

Teraz przyroda ponownie wychodzi na plan pierwszy i panuje na trasie niepodzielnie - jedzie się bardzo przyjemnie, zwłaszcza że asfalt prowadzi niemal wypłaszczonym, górnym fragmentem doliny. Niewiele chyba jest do komentowania:


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #1


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #2


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #3


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #4


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #5


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #6


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #7


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #8


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #9


Dolina Orlicy między Rudawą a Mostowicami #10

Po kilku kilometrach tak pięknej widokowo jazdy, docieramy w pobliże Mostowic, w pierwszej kolejności widać po lewej stronie czeskie Orlickie Zachori z przejściem granicznym:



A zaraz potem skrzyżowanie z drogą w stronę Międzylesia:



W lewo wjazd do Mostowic, miejscowości wspólnie z ostatnią na trasie Lasówką położonych w górnej części doliny Orlicy, już w pobliżu jej źródeł. Ich opis pozostawiam na kolejny, przedostatni odcinek z opisywanego tutaj rowerowego wypadu.



cdn

[_chudy_]

Zarówno Mostowice jak i Lasówka to miejscowości o przeszłości równie bogatej, co opisane krótko poprzednie wsie w Dolinie Orlicy. Mieliśmy (a przynajmniej ja miałem ) zamiar poszperać tu zdecydowanie bardziej szczegółowo ale jak już wspominałem aż nazbyt dobra pogoda (niech was nie zmyli brak liści na drzewach, temperatura podchodziła pod 30 stopni) planów nie ułatwiała zwłaszcza że do Mostowic dotarliśmy około 14. Towarzysze wycieczki odnosili się do mojego biegania z aparatem wokół ruin i kościołów z coraz większym niezrozumieniem i koniec końców przez górną, mocno odsłoniętą część doliny przemknęliśmy bardzo szybko w poszukiwaniu zbawiennego cienia.


Mostowice - tablica informacyjna


Mostowice - przejście graniczne


Mostowice - prawie jak w centrum miasta...

Jak widać na powyższych zdjęciach miejscowość doczekała się sporych inwestycji w infrastrukturę i na ten moment jest już niemal przedłużeniem Zieleńca (podejrzewam że to teraz bardzo atrakcyjne miejsce noclegowe dla przyjezdnych narciarzy). Mnie jednak oczywiście jak zwykle bardziej interesuje historia Co ciekawego da się "cyknąć" z drogi, łapię zaraz aparatem.


Mostowice - tablica upamiętniająca poległych w I wojnie światowej


Figura Św. Jana Nepomucena przed kościołem w Mostowicach (koniec XVIII wieku)


Mostowice - późnobarokowy kościół filialny Narodzenia NMP z 1782 roku


Orlickie Zachori/Kunstat w Dolinie Orlicy - widok z Mostowic

Słoneczna presja powoduje, że tempo pedałowania mocno wzrasta i wkrótce jesteśmy już na wjeździe do Lasówki.

cdn

[_chudy_]

Lasówka to już szczyty turystycznego zagospodarowania - idealny asfalt, mnogość ofert agroturystycznych, przystrzyżone równiutko trawniki, kosze do segragacji odpadów, ... Grzecznie że aż lekko mdli


Lasówka - wjazd od strony Mostowic


Dzika Orlica na wysokości Lasówki #1


Dzika Orlica na wysokości Lasówki #2

Coś przykurzonego i mocno nadgryzionego zębem czasu udaje się jednak szczęśliwie odnaleźć...


Lasówka - niszczejąca poniemiecka chata

Przy lasówkowym kościele krótki postój - nie mógłbym sobie odmówić wizyty przy Danutowym jeźdźcu bez głowy o którego istnieniu nie miałem wcześniej pojęcia


Lasówka - kościół filialny św. Antoniego z 1912 roku


Lasówka - płaskorzeźba jeźdźca bez głowy na ścianie kościoła


Lasówka - poniemieckie nagrobki na przykościelnym cmentarzu


Lasówka - kamienny krzyż z inskrypcją na przykościelnym cmentarzu


Lasówka - pomnik poległych w I wojnie światowej

Jedyne o czym teraz marzymy to dłuższy postój na łonie natury - Lasówka ze swoim turystycznym zagospodarowaniem wydaje się słabo nadawać do tego celu.

Ostatni rzut oka na dolinę:


Dolina Orlicy w rejonie Lasówki

I w drogę, gonić towarzyszy wycieczki


Droga przez Lasówkę

cdn