Od Alto Adige ... do Veneto (Dolomity-Garda-Wenecja)

[Leszek Skupin]

...( mnie po 2 tyg. to już "jasna zalewa", ciągnie aby coś robić).

Możesz wytrzymać 2 tygodnie, żeby nic nie robić Chyba jednak współczuję Mnie po dwóch DNIACH nosi, żeby gdzieś pojechać, coś zobaczyć, zwiedzić.... nie usiedzę na tyłku

[mariusz-w]

Z uwagi na to, że nasze wakacje miały trwać miesiąc....

... Mariusz ..... nie wiem czy gratulować czy współczuć.
Można wytrzymać tyle czasu ( mnie po 2 tyg. to już "jasna zalewa", ciągnie aby coś robić).

Moos ... to baza I etapu.

[Lidia K]

Z uwagi na to, że nasze wakacje miały trwać miesiąc Małgosia spakowała nas tak, aby na każdy etap istniał odpowiednik w postaci posegregowanego i wyselekcjonowanego bagażu z uwzględnieniem warunków klimatycznych, pogodowych, terenowych itp.

Zapowiada się relacja 2 w 1 jak nie 3 w 1, górskie wędrówki, morski wypoczynek i zwiedzanie ciekawych zabytków. To coś bardzo dla nas.

Dolomity... - no ciekawa jestem jak to u Was będzie wyglądało... - ino patrzeć jak się tu Franz i Plavac zameldują u Ciebie

Na pewno inaczej niż u nich ... nie tak ekstremalnie ... ale może tu "wdepną" !

Ja też podreptam za Wami ale opóźniać nie będę

[mariusz-w]

-

Januszu , Lidio ... witajcie !




No to teraz ... garść informacji o miejscu w którym się znaleźliśmy.



W związku z tym , że temat języków w Południowym Tyrolu został już poruszony (longtom, Franz ) myślę, że nastąpił dobry moment, aby przybliżyć parę faktów charakterystycznych dla tej krainy.

Trzy języki : niemiecki , włoski, ladyński i zazębiające się zwyczaje , historie ... no tak, ale po kolei!

Tym trzecim językiem posługuje się 18 tys. osób zamieszkałych głównie w dolinach Val Gardena/Gröden i Val Badia/Gadertal. Co prawda Wikipedia mówi o 30 tys. ... ale podana przeze mnie liczba pochodzi z aktualnych, oficjalnych źródeł Południowo Tyrolskich ... może Wikipedia dolicza dialekty o których wspominał Wojtek .

Ladyński jest pierwotnie używanym językiem regionu powstałym w okresie rzymskim. Dopiero w 1951 roku uznano Ladynów za oddzielną grupę językową. Dzisiaj należy do najmniejszych języków w Europie. W Dolomitach często spotkać można wpływ tej kultury w nazwach np. lech ( jezioro) , piz (szczyt) , furcela (przełęcz).

Cały region alpejski był pograniczem od wieków. Rzymianie twierdzili , że za Tyrolem rozpościera się Północ, natomiast dla cesarzy niemieckich za Brennerem, rozpoczynało się Południe. Pierwsza wzmianka o Tyrolu pochodzi z 1271 roku a w 1330 Tyrolczykom przyznano "Wielką kartę Swobód" ... czyli autonomię, z której byli zawsze dumni i bardzo o nią walczyli ze wszelkimi próbami ograniczania tego statusu.

Niestety dwudziesty wiek i faszystowska polityka italianizacyjna zniszczyła tą kulturową i polityczną samodzielność.

W 1919 roku południowy Tyrol - obszar na południe od Brenner zostaje oddzielony po pięciu wiekach bytności pod panowaniem austriackim i przypada Włochom.

Była to wojenna zdobycz przyznana w 1915 roku przez zwycięskie mocarstwa I wojny światowej . Polityka italianizacyjna Mussoliniego została rozpoczęta w 1922 roku, wówczas wszystko co niemieckie i brzmiące po niemiecku stało się zabronione. W 1939 roku Mussolini i Hitler zawarli umowę o przesiedleniu ... 85 % ludności niemieckojęzycznej chciało przenieść się do Niemiec. Tę masową emigrację wstrzymały działania wojenne.

Po II wojnie światowej potwierdzona zostaje granica biegnąca przez przełęcz Brenner. Od tego czasu następują długotrwałe i trudne negocjacje a czasem i walka o autonomię.

W końcu w 1972 roku to się udaje i Południowy Tyrol zdobywa autonomię po raz drugi , ale na własną władzę ustawodawczą i wykonawczą we wszystkich dziedzinach życia czeka jeszcze 20 lat gdyż dopiero w 1992 roku Austria formalnie uznała przynależność Południowego Tyrolu do Włoch. Statut Autonomiczny z 1972 roku gwarantował równouprawnienie języków niemieckiego i włoskiego w całej prowincji, dwujęzyczność napisów w miejscach publicznych, nauczanie w szkołach obu języków. W 1992 roku wszedł drugi statut autonomiczny, zapewniający dużą samodzielność i niezależność od państwa.

No i właśnie stąd ta dwujęzyczność nazw.

Obecnie wszystkie żyjące tu nacje posługują się na co dzień swoimi językami, pielęgnują własne kultury i żyją we wspólnocie. Duże znaczenie na "załagodzenie sytuacji" w tym rejonie miała rozwijająca się intensywnie od lat 60 ubiegłego stulecia turystyka i ze względu właśnie na duży ruch turystyczny Tyrol Południowy jest dziś jedną z najbogatszych części Włoch.

... Południowy Tyrol ... jest jednocześnie włoski I bardzo austriacki. Łączy to, co najlepsze u obu nacji: włoską kuchnię, elegancję i modę z austriackim porządkiem i precyzją. Na ulicy możesz usłyszeć, jak jeden mieszkaniec wita drugiego po włosku, a tamten odpowiada po niemiecku ( jeśli jest tam trzeci, to dorzuci coś po ladyńsku ...)! napisy i drogowskazy są dwujęzyczne; włoskie i niemieckie a w niektórych dolinach nawet trójjęzyczne , bo także po ladyńsku. Większość (bo ponoć 70% mieszkańców ... w rozmawia w domu po niemiecku. Sam region funkcjonuje pod dwoma nazwami jako Südtirol (Południowy Tyrol) i Alto Adige (Górna Adyga).

Vito Casetti


Nastąpiło szczęśliwe połączenie włoskiej fantazji z austriacką precyzją ... jak określił Casetti w swojej książce o Dolomitach ... to wszystko w powiązaniu z warunkami naturalnymi stworzyło według mnie (pewnie nie tylko) ... jeden z ciekawszych regionów Europy.

Dzisiaj autonomia Południowego Tyrolu, uważana jest na całym świecie za modelową koncepcję dla mniejszości narodowych.

Pozdrawiam

[dudek_t]

Zapowiada się mega ciekawa relacja. Zarówno dzięki osławionemu autorowi jak i miejscom które odwiedzi...

Mariusz, nie mogę się doczekać kolejnego odcinka!

[Janusz Bajcer]

Zapowiada się mega ciekawa relacja. Zarówno dzięki osławionemu autorowi jak i miejscom które odwiedzi...

Zapomniałeś o Małgosi

[dudek_t]

Małgosia jest cudownym dopełnieniem całości niczym wisienka na torcie jednak musiałem wyróżnić "głównego pisarza"

[woka]

...( mnie po 2 tyg. to już "jasna zalewa", ciągnie aby coś robić).

Możesz wytrzymać 2 tygodnie, żeby nic nie robić Chyba jednak współczuję Mnie po dwóch DNIACH nosi, żeby gdzieś pojechać, coś zobaczyć, zwiedzić.... nie usiedzę na tyłku

Leszek ...mam tak jak Ty. Ciągle coś mnie kręci. Przemieszczam się z miejsca na miejsce.

To "coś robić" miałem na myśli .... pracę zawodową. Ileż można być na wczasach i udawać "robienie". Mnie to męczy.
Miesiąc na wczasach ..... chyba bym ducha wyzionął.

[woka]

Ale myśmy przez cały czas coś robili !

Mariusz ...... (odpowadam ze względu na ikonkę). Mam inną definicję " coś robienia".
Na wczasach to "coś robienie" to przecież nic innego jak zabicie czasu (aby nie zgłupieć całkowicie) .
Jeżeli ktoś np. ciągle leży na plaży to też przecież "coś robi".

Wnioskuję, że dla Ciebie/Was taki okres jest dobry .... w takim razie gratuluję odpoczynku i wczasów jako całości.
pzdr.

[Franz]

Domyślam się, że zobaczę Dolomity, których jeszcze nie znam. Na przykład, na Kronplatz jeszcze nie byłem.

Pozdrawiam,
Wojtek

[mariusz-w]

Domyślam się, że zobaczę Dolomity, których jeszcze nie znam. Na przykład, na Kronplatz jeszcze nie byłem.

Pozdrawiam,
Wojtek

Hmmm ... postaram się pokazać parę miejsc , które na pewno są Tobie znane, ale niekoniecznie naznaczone (Twoją) stopą.

Dolomity i Południowy Tyrol mimo, że niby to obszar niewielki ... ale by zajrzeć w każdy kąt , to życia jednego człowieka może nie starczyć.

Będziemy bardzo kontenci, jak uda nam się pokazać także Tobie coś ciekawego i nowego z miejsc, które znalazły się w naszym wakacyjnym programie!

Zdaję sobie sprawę , że nie będzie to łatwe !

Pozdrawiam

[weldon]

Ale myśmy przez cały czas coś robili !

Mariusz ...... Mam inną definicję " coś robienia".
Na wczasach to "coś robienie" to przecież nic innego jak zabicie czasu.

Filozof.

Wczasy to okres robienia tego, na co na co dzień nie można sobie pozwolić,
a im dłużej to trwa, tym masz większą przyjemność.

Jakoś nie wyobrażam sobie przewodnika wycieczek, żeby na wakacjach zwiedzał,
a ratownika górskiego łażącego po górach ...

[nomad]

...a im dłużej to trwa, tym masz większą przyjemność.

To do super relacji trafiłem, jeśli Małgosia i Mariusz przedstawią kolejne atrakcje, kolejnej relacji.

A bilecik cały czas trzymałem na seansik.

Pozdrawiam.

[Tymona]

Oooooooo, już się zadomowiliśmy, rozpakowaliśmy, okolicę najbliższą zwiedziliśmy, to kiedy ruszamy dalej?


pozdrawiam

[Franz]

Jakoś nie wyobrażam sobie przewodnika wycieczek, żeby na wakacjach zwiedzał,
a ratownika górskiego łażącego po górach ...

W rodzaju listonosza, który po pracy robi dla zdrowia długie spacery?

No cóż, w poprzedniej odsłonie Dolomitów wspomniałem o spotkanych czeskich ratownikach.

Pozdrawiam,
Wojtek