Dolny Śląsk i nieco dalej... (Gochy)

Skórzane białe rękawiczki królowej Jadwigi przegapiłam … Na zdjęcia załapały się natomiast takie eksponaty







Liczne ornaty z haftami (XVI-XVIII w.) oraz pastorały biskupie…

W jednej z sal na piętrze eksponaty ogląda się przy dźwiękach renesansowej i barokowej muzyki. Płyta odtwarza brzmienie najmniejszego, czynnego „Pozytywu szkatulnego” (organy przystosowane do przenoszenia) z 1 ćw. XVII w. , pochodzącego z sandomierskiego klasztoru benedyktynek. Z tego samego klasztoru pochodzi najstarszy polski fortepian, wykonany w 1774 r.

(fotka DJ)

Relikwiarz dyptykowy (ok. 1450-1460)…



Inne zdjęcia z tej sali z eksponatami od benedyktynek…











Piec kaflowy (poł. XVIII w.) ogrzewał kiedyś pomieszczenia dla ksieni.

(fotka DJ)

Kolejna „górna” sala pokazuje przede wszystkim zbiory ofiarowane muzeum przez ks. Wiśniewskiego.

Rzeźba „Pius IX błogosławi Polsce” (1878, Piotr Kozakiewicz)…





(fotka DJ)

Unikatowa jest kolekcja ponad stu ksiąg drzewnych z 1 poł. XIX w., , wykonanych z różnych gatunków drzew i krzewów, jakie występowały niegdyś na terenie guberni radomskiej. W dwóch gablotach zobaczyć można zamknięte i otwarte "księgi", które zawierają, ułożone na mchu: korę, drzewo w przekroju, drzewo heblowane i politurowane, gałązkę, liść, kwiat, owoc, wiórki, trociny, węgiel, popiół, nasiona i krótki opis. Księgi wykonał Wiktor Grzegorz Kozłowski herbu "Jastrzębiec" (1791 - 1858), wybitny leśnik i kolekcjoner okazów przyrodniczych (zbierał m.in. jaja ptasie, wypchane ptaki i minerały). Najcenniejsze w jego dorobku były jednak księgi drzewne.

(fotka DJ)

(fotka DJ)

W ostatniej Sali na piętrze wystawione są rzeźby sakralne (XIII-XIX w.), fragmenty dawnych ołtarzy i inne elementy dawnego wystroju wnętrz kościelnych.





(fotka DJ)

Matka Boska z Dzieciątkiem (XV-XVI w.)…



Święta Anna Samotrzecia z kościoła w Szydłowcu (XVI w.)…





Matka Boska z Dzieciątkiem pochodząca z Koprzywnicy (koniec XV w.) …

(fotka DJ)





Koronacja NMP (koniec XVII w.) - dzieło Mateusza Roskwitowicza z Nowego Korczyna dla kościoła benedyktynek…





Figury z szopki wykonanej w XVIII w. …



W otoczeniu Matki Bożej stoją pasterze, hajduk, kozak, trzej królowie, wół i osioł - figury te pochodzą z kościoła Ducha Świętego.

Na koniec wystawa w piwnicach

Po wyjściu z Domu Długosza, przez chwilkę posiedziałyśmy na ławeczce na terenie ogrodu otaczającego muzeum .







W 2015 przy muzeum urządzono ziołowy ogródek na cześć kanonika Marcina z Urzędowa, 450 lat od jego śmierci minęło w tym roku (22 czerwca).







Marcin z Urzędowa był nadwornym lekarzem hetmana Jana Tarnowskiego, a później (już jako sandomierski kanonik) prawdopodobnie lekarzem szpitala św. Ducha. Zajmował się też uprawą roślin leczniczych w założonym przez siebie ogrodzie. Jest autorem „Herbarza Polskiego”, to dzieło z zakresu botaniki i medycyny napisał w latach 1543-1553. Zielnik czyli herbarz zawiera opisy ziół wraz z podaniem ich leczniczych właściwości, a także opisy wielu innych substancji, produktów i zjawisk. Ważną i wyróżniającą cechą tego dzieła była bogato ilustrowana forma typograficzna przyjmująca wzorce renesansowe, zwłaszcza wspaniałe drzeworyty roślin.
Tuż przy furtce w ogrodzeniu muzeum (po lewej patrząc od wyjścia z terenu Domu Długosza) znajdują się dwa elementy dawnego pomnika „Cara Oswobodziciela” [/url]. Krzyż ku czci Aleksandra II upamiętniał uwłaszczenie chłopów dokonane na mocy ukazu cara. Pomnik ten stanął na sandomierskim rynku w 1865 roku, powstał ze składek okolicznych włościan, wymuszonych na nich po stłumieniu powstania styczniowego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę z pomnika usunięto ornamentykę rosyjską, zachowano jednak główne elementy konstrukcji. Pomnik rozebrano dopiero w 1928 roku, przetrwała płaskorzeźba z postacią chłopa i łaciński krzyż, który pierwotnie wieńczył kompozycję.





Figura, wykonana z szarego piaskowca, miała formę strzelistej wieży w stylu neogotyckim, wznoszącej się na wysokość półtora metra. Na postumencie poniżej wieży rozmieszczono trzy płaskorzeźby. Pierwsza z nich ukazywała chłopa modlącego się przed obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Na drugiej widoczne było godło rosyjskie. Trzecią był ozdobny napis na cokole w języku rosyjskim: Jego Cesarskiej Królewskiej Mości Aleksandrowi II, Monarsze, Carowi Wszechrusi, Królowi Polskiemu, Wyzwolicielowi Chłopów Wdzięczni Włościanie Sandomierskiego powiatu na pamiątkę 19 lutego 1864 roku.

Najważniejsze z zaplanowanych „na dziś” miejsc miałyśmy za sobą , nadeszła więc pora na mini-biesiadę (no i na siusiu, bo w Domu Długosza nie ma WC dostępnego dla zwiedzających). Poszłyśmy w miejsce już nam znane, czyli do Coctail Baru w rynku.

Kawkę pijam jedną dziennie, a że była już w miejscu noclegowym po śniadaniu, więc teraz wybrałam piwko i szarlotkę na ciepło (ale z lodami), czyli mój „zestaw dolomicki” (no prawie, bo tam zamiast naszej szarlotki - apfelstrudel). Wiem, że dziwne zestawienie , ale mi pasuje .

Przechodząc obok ratusza, zaglądnęłyśmy na znajdującą się na parterze wystawę pt. „Zgoda Sandomierska. Zgoda Panów - Zgoda Braci”. Tematyka wystawy nawiązuje do wydarzenia z 1570 r., kiedy w Sandomierzu podpisano „Zgodę Sandomierską” - porozumienie między trzema wyznaniami: luteranami, kalwinami i braćmi czeskimi. Wstęp na wystawę bezpłatny.

Z rynku po raz kolejny przeszłyśmy ulicą Opatowską.







To jednak nie koniec zwiedzania !

O zaradności siostrzyczek benedyktynek w czasach, gdy towary dubasami transportowano do Gdańska, nasłuchałyśmy się podczas rejsu . Eksponaty z ich klasztoru i kościoła, jakie widziałyśmy w Domu Długosza, potwierdzają zasobność benedyktynek. Pora więc odwiedzić zespół dawnego ich klasztoru …

Barokowy kompleks klasztorny benedyktynek zajmuje znaczną powierzchnię, powstał w XVII wieku. Klasztor założyła w 1616 roku Elżbieta Sieniawska, marszałkowa koronna. Fundatorka zmarła w roku 1624, ale jej dzieło kontynuowała córka Zofia, która wówczas została ksienią benedyktynek. W roku 1627 rozpoczęta została budowa obecnego zespołu klasztornego. Zofia zmarła przedwcześnie (miała 39 lat) już dwa lata później, dokończenie udowy kontynuowały jej następczynie. Od 1904 r. (rok wcześniej rząd rosyjski zlikwidował klasztor benedyktynek) mieści się tu Wyższe Seminarium Duchowne, wcześniej mające inne lokalizacje. Nowy budynek był jednak niewystarczający, dlatego też w 1906 roku dobudowano do niego, od strony ogrodu, nowe skrzydło. Wraz z dotychczasowymi z 1637 i 1639 roku, stworzyło ono wirydarz, w centrum którego w 1913 roku umieszczono figurę Chrystusa Dobrego Pasterza. Już w obecnym wieku, gruntownemu remontowi poddana została elewacja trzech skrzydeł budynku głównego i kościoła seminaryjnego p.w. św. Michała Archanioła. Obecnie w dolnej części budynku pobenedyktyńskiego mieści się Biblioteka Diecezji Sandomierskiej, a od 2018 roku również Archiwum Diecezjalne.



Tak dokładnie jednak kompleksu nie zwiedziłyśmy, w zasadzie ograniczyłyśmy się do zewnętrza głównych klasztornych zabudowań oraz kościoła św. Michała Archanioła.



W latach 1750-71 powstał budynek furty, usytuowany prostopadle do południowego skrzydła klasztoru, .
Południowa ściana furty klasztornej znajduje się w linii południowego ogrodzenia klasztoru, podobnie jak ustawiona nieco dalej na wschód dzwonnica, zbudowana w latach 1749-50. Pomiędzy dzwonnicą a kościołem usytuowano domek kapelana.
Ciekawym elementem jest zewnętrzna ambona z 1770 roku, wysunięta z klasztornego muru, ustawiona pomiędzy dzwonnicą a furtą. Przed wejściem na teren kompleksu znajdują się trzy figury świętych. Dwie z nich (pochodzące z 1765 r.), stojące po bokach posadowione na wysokich kolumnach, to św. Benedykt i jego siostra św. Scholastyka - założyciele męskiego i żeńskiego zgromadzenia benedyktyńskiego. Tuż obok po drugiej stronie ulicy znajduje się pod metalowym baldachimem figura św. Rocha.

Jednonawowy kościół św.Michała Archanioła poprzedzony jest małym ogródkiem, oddzielonym od ulicy ogrodzeniem i kazalnicą. Wschodni bok ogródka zamykają domek kapelana i dzwonnica, od zachodu budynek dawnej furty klasztornej.



Wieżyczka na sygnaturkę z podwójną latarnią , górująca dzisiaj nad dachami nawy kościoła, powstała w roku 1913. Od południa do wnętrza prowadzi okazały portal z bogatą dekoracją figuralną.







Świątynia nakryta jest sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi podtrzymywanymi przez zdwojone, jońskie pilastry. Kościół łączy się z klasztorem poprzez kaplicę umieszczoną na piętrze południowego skrzydła, z której wejście prowadzi na zakonny chór.

W Opatowie zdarzało mi się być (zawsze bardzo krótko), gdy byłem dzieckiem - mój tata pochodzi z tego rejonu. Kto wie, może powinienem zajrzeć ponownie, bo już nic nie pamiętam.
Góry Pieprzowe były przysłowiowe, kiedy na studiach robiłem kurs przewodnicki - nie można było o nich nie wspomnieć...

Pozdrawiam,
Wojtek

Franz napisał(a):W Opatowie zdarzało mi się być (zawsze bardzo krótko), gdy byłem dzieckiem - mój tata pochodzi z tego rejonu.

Moi Rodzice pochodzili z wioski na północ od Radomia, u Babci też bywałam w zasadzie tylko jako dziecko. W dorosłości rzadko, głównie w smutnych okolicznościach, a teraz nie ma już do kogo...

Ołtarz główny (z obrazem św. Michała Archanioła i bogatą barokową nastawą z końca XVII wieku) spłonął w 1966 roku. Odrestaurowano oryginalne tabernakulum z 1 poł.XVII w.







Nastawy dwóch ołtarzy bocznych są dziełem krakowskiego snycerza Franciszka Czernego, pochodzą z 1694 roku.