Dzień 12 – Zwiedzanie Rzymu III - Katakumby, rzymskie Bazyliki Większe + dodatek c.d.Przechodzimy przez
Porta San Giovanni - dość późne, bo z XVI w., uzupełnienie starożytnych murów Aureliana, mających chronić wewnętrzne miasto Rzymu. Wszystko, co znajdowało się poza tymi fortyfikacjami, było "fuori le mura" - poza murami.
I tak dotarliśmy na kolejne rzymskie wzgórze - Lateran. Wzgórze nierozerwalnie związane z obecnością rzymskich cesarzy oraz papieży.
Naszym oczom ukazuje się
bazylika św. Jana na Lateranie wraz z
Pałacem Laterańskim. To już ostatnia rzymska bazylika większa - zdobyliśmy "koronę".
Patrząc na ten kościół przynajmniej z zewnątrz, jesteśmy dalecy od stwierdzenia, że to najważniejsza świątynia Kościoła katolickiego na świecie. A tak jest w istocie. Pełna nazwa tej bazyliki brzmi:
Archibasilica Sanctissimi Salvatoris et Sanctorum Iohannes Baptista et Evangelista in Laterano. W odróżnieniu od pozostałych rzymskich bazylik papieskich, przysługuje jej tytuł arcybazyliki. Skąd to wyróżnienie? Kościół ten jest katedrą biskupa Rzymu, czyli papieża
Nad wejściem do świątyni znajduje się łaciński napis, który najlepiej oddaje wagę i rolę tego miejsca:
Mater et Caput omnium Ecclesiarum Urbis et Orbis, co znaczy: Matka i Głowa wszystkich kościołów Miasta i Świata.
Pałac papieski współtworzy z bazyliką jeden kompleks architektoniczny. Zamieszkiwali w nim papieże do 1309 r.
Historia tego miejsca związana jest z uznaniem chrześcijaństwa jako pełnoprawnej religii. Gdy w 313 r. cesarz Konstantyn Wielki wydał edykt pozwalający na oficjalne wyznawanie wiary chrześcijańskiej, kazał wybudować obok pałacu okazałą świątynię.
Kiedy podróżowaliśmy po Toskanii wspomniałem o włoskich
duomo, których nazwa zazwyczaj tłumaczona jest jako katedra, kiedy często katedrą nie jest.
Jak pamiętacie, pisałem wówczas, że tytuł
duomo bardzo często otrzymuje najbardziej okazały kościół w mieście.
W przypadku katedry biskupa nie zawsze tak jest. Chociaż w historii sztuki utarło się nazywanie katedrami wielkich kościołów romańskich i gotyckich, nie zawsze są one katedrami w ścisłym tego słowa znaczeniu. W przypadku diecezji rzymskiej widać właśnie, że największy i najpiękniejszy kościół diecezji, czyli bazylika św. Piotra, nie jest jej kościołem katedralnym.
Laterańska bazylika jest podzielona na trzy nawy. W niszach filarów, umieszczono posągi 12 apostołów. Rzeźby są autorstwa uczniów Berniniego.
Posadzka wzorowana jest na stylu szkoły Cosmatich.
Nawę główną wieńczy absyda. Wielobarwne dekoracje apsydy oraz prezbiterium pochodzą z II połowy XIXw.
U stóp papieskiego ołtarza mamy zejście po schodach do konfesji wykonanej z polecenia Piusa IX i inspirowanej konfesją z Bazyliki św. Piotra. Znajduje się tam statua św. Jana Chrzciciela oraz grobowiec Marcina V. Papież ten po tragedii niewoli awiniońskiej i wielkiej schizmy zachodniej próbował z wymiernym skutkiem przywrócić Kościołowi prestiż, a w Rzymie zaprowadzić pokój.
Szczególną uwagę zwraca znajdujący się nad ołtarzem gotycki baldachim z XIV wieku.
Zabytkowe organy z XVI w.
Freski zdobiące ściany ilustrują historię bazyliki.
Zwiedzając bazylikę napotykamy papieskie regalia.
Pierwszy (z prawej) przedmiot to specjalny baldachim w kształcie parasola w papieskich kolorach, zwany (
conopeum). Symbolizuje władzę papieską nad całym Kościołem. Drugim charakterystycznym symbolem jest mały dzwonek zwany (
tintinnabulum). Niesiony na czele orszaku sygnalizował wiernym przejście papieskiej procesji.
Ciekawostką jest, że w kościołach wyróżnionych tytułem bazyliki, znajdują się podobne przedmioty. Również w mojej koronowskiej bazylice mniejszej, stoi
conopeum dla podkreślenia więzi wyróżnionego kościoła z bazyliką papieską.