Buongiorno! Benvenuti! Zachwycający Rzym, barwna Kampania.

Nawet nie wiesz, jak byśmy chcieli...

FUX napisał(a):Nawet nie wiesz, jak byśmy chcieli...

Spoko, masz jeszcze sporo czasu ,
a słoń może nie ucieknie .

mysza73 napisał(a):Już wiem po co muszę wrócić do Rzymu ,
zupełnie nie wiem jak to się stało, że ja nie widziałam tego słonia

Słoń to jeszcze nic. Ja muszę wrócić dla Katakumb Św. Kaliksta, Term Karakalli, Wyspy Tybrowej i jeszcze paru miejsc w które w ciągu pięciu dni dojść nie zdążyliśmy .
A właściwie to dla samego Rzymu chcę wrócić , poszlajać się bez celu i bez mapy ...

te kiero napisał(a):stwierdzam że "fisheye" jest konieczny przy niektórych ujęciach, by oddać ich całokształt i monumentalizm (bo chyba jego użyliście w niektórych ujęciach?)

Trochę rybiego na tym fragmencie trasy było . Bardziej dla zabawy, bo żeby uchwycić jak najwięcej kadru bardziej przydawał się szeroki obiektyw, specjalnie zresztą przed Rzymem kupiony .

te kiero napisał(a):btw: nie wiem dlaczego ale bardzo lubię Twój awatar, jest dla mnie w ścisłej czołówce

Dzięki . Vodice z 2010 r. Też go lubię, dlatego nie zmieniam .

mysza73 napisał(a):

FUX napisał(a):Nawet nie wiesz, jak byśmy chcieli...

Spoko, masz jeszcze sporo czasu ,
a słoń może nie ucieknie .

Nie wyglądał jakby się gdzieś wybierał .

Panteon, świątynia wszystkich bogów (gr.pantheon: pan – wszystek + theos – bóg) jest najlepiej zachowaną budowlą z czasów starożytnego Rzymu. Stoi przy malutkim Piazza della Rotonda.

179.


180.



Tu nareszcie (nie żeby nam brakowało ) zderzamy się z tłumem turystów dosłownie oblegającym plac.

181.


182.


183.


184.



Świątynia pochodzi 125 r. n.e., ufundowana została przez cesarza Hadriana i poświęcona najważnejszym bóstwom rzymskim. Panteon stanął na miejscu byłej świątyni ku czci boskich patronów Rzymu wybudowanej z polecenia konsula Marka Agryppy w roku 27 p.n.e. i zniszczonej w pożarze w 80 roku n.e.

Od VII w. Panteon użytkowany jest jako kościół katolicki. W roku 609 r. cesarz bizantyjski Fokas podarował go papieżowi Bonifacemu IV, który zaadaptował wnętrze budowli na kościół pw. Santa Maria ad Martyres – Świętej Marii Panny od Męczenników.

185.


186.



Przed wejściem do świątyni znajduje się trzyrzędowy portyk 16 kolumn, pozostałość po strawionej pożarem świątyni Agryppy. Pierwotnie sufit portyku pokryty był brązem, ale materiał ten o łącznej wadze ok. 450 tys. funtów z rozkazu papieża Urbana VIII zdjęto i wykorzystano m.in. do budowy baldachimu w Bazylice Św. Piotra.

187.


188.


189.


190.


191.



Portyk zdobi inskrypcja upamiętniająca pierwszego budowniczego świątyni. Za wikipedią - M AGRIPPA L F COS TERTIVM FECIT, którą można przetłumaczyć jako "Wzniesiony przez Marka Agryppę, syna Lucjusza, kiedy był po raz trzeci konsulem".

192.


193.



Plan budynku opiera się na idealnym kole. Panteon jest rotundą o średnicy ok. 43 m i takiej samej wysokości. Kopuła budowli odlana jest z betonu, którego grubość u podstawy wynosi 7, a przy samym sklepieniu już jedynie 1 m. Centralnie umiejscowiony oculus o średnicy ok. 9 m, jest jedynym otworem oświetlającym wnętrze.

Tak jak do każdego innego kościoła w Rzymie, wstęp do Panteonu jest bezpłatny.

194.


195.


196.



Wyłożoną granitem oraz żółtym marmurem ścianę wewnętrzną przecina siedem równomiernie rozmieszczonych nisz, które poświęcone były siedmiu bóstwom: Jowiszowi, Marsowi, Neptunowi, Wenus, Merkuremu, Saturnowi i Plutonowi.
Obecnie Panteonie znajdują się grobowce m.in. króla Umberta I i królowej Małgorzaty czy pierwszego króla zjednoczonych Włoch Wiktora Emmanuela II. Swój grób ma tu również Rafael Santi.

197.


198.


199.



Po wyjściu chłodzimy się chwilę przy zajmującej centrum placu fontannie.

200.


201.


202.


203.


204.


205.



Opuszczamy gwarny Piazza della Rotonda...

206.


207.


208.



... rozglądając się za jakimś przybytkiem serwującym pizze i makarony. Nie szukamy długo. Siadamy w Miscellanea, na rogu via della Rotonda i via della Pallombela. Gdyby ktoś kiedyś przechodził obok polecam .

Z Panteonu już tylko kilka kroków dzieli nas od jednego z bardziej znanych i gwarnych rzymskich placów ...

209.


210.


211.



Piazza Navona

212.


213.


214.


215.


216.



Plac powstał z inicjatywy papieża Innocentego X na ruinach starożytnego stadionu Domicjana z 86 roku. Owalny kształt zabudowy placu niemal całkowicie pokrywa się z powierzchnią toru wyścigowego rydwanów. Sporządzenie projektu zabudowy w jej dzisiejszym kształcie papież zlecił Francesco Borrominiemu. Borromini jest również architektem fasady stojącego przy placu Navona kościoła św. Agnieszki (Sant’Agnese in Agone).

217.


218.


219.


220.


221.


222.



Centarlne miejsce na placu zajmuje fontanna Czterch Rzek (dei Quattro Fiumi). Zaprojektowana została przez Giovanni Lorenzo Berniniego, a wzniesiona w latach 1650-51. Fontanna została skomponowana wokół egipskiego obelisku sprowadzonego na polecenie papieża z ruin Cyrku Maksencjusza przy via Appia Antica.

Czterej mężczyźni z białego marmuru symbolizują cztery rzeki z czterech kontynentów. Rio de la Plata symbolizuje postać z podniesioną ręką, Dunaj i Europę wyobraża postać dosiadająca konia, personifikacja Nilu ma osłoniętą głowę (nie znano w tym czasie źródeł tej rzeki), czwarty to azjatycki Ganges.

Istnieje pewna anegdota związana z Fontanną Czterech Rzek, która odnosi się do wielkiej rywalizacji pomiędzy Berninim a Borrominim. Na znak niechęci dorywala posągi Berniniego odwracają się od kościoła, bądź rysy ich twarzy wyrażają dezaprobatę.

Zabudowę placu uzupełniają w południowej części fontanna del Moro z centralną postacią Maura, natomiast w północnej części fontanna Neptuna w towarzystwie nimf morskich.

223.


224.


225.


226.


227.


228.


229.


230.


231.


232.



Szczególnego klimatu dodają temu miejscu uliczni artyści oferujący do sprzedaży swoje obrazy, rysunki i grafiki.

233.


234.



Postanawiamy pokręcić się trochę bez jakiegoś konkretnego celu wokół Navona. I tak docieramy do mostu Ponte Umberto I.
Wchodzimy na most, spoglądamy w stronę Watykanu i wiemy już gdzie doczekamy zachodu słońca . Paweł rozkłada statyw, a ja wyciągam przewodniki...

235.


236.


237.


238.


239.


240.



Do autobusu wracamy przez Piazza Navona, który po zmroku nie przestaje tętnić życiem. Zapełniamy resztki wolnego miejsca na karcie .

241.


242.


243.


244.


245.


246.


247.


Potem mierzymy się jeszcze z wyzwaniem z serii "poznaj tajniki komunikacji autobusowej w Rzymie" (jak już zaczynałam ogarniać co, jak, gdzie i którędy trzeba było ruszać dalej na południe ) i po minimum trzech kwadransach docieramy do naszego Pensione Acqua Bullicante.
Lekcja nr 1 i pierwszy wniosek na przyszłość - miejscówka w ścisłym centrum, nawet kosztem tych kilkunastu euro za dobę.

W oczekiwaniu na Kampanie oglądam Rzym po Twojemu - piękny.
Pamiętam, że na Piazza Navona, wśród miejscowych artystów był młody Azjata, który za pomocą kilkunastu farb w sprayu i prostych przedmiotów (tektura, okrągłe pudełka różnej wielkości, itd. służące mu do przykrywania części powierzchni obrazu) malował tak piękne obrazy, że wszystkim koparki poopadały

Noclegi mieliśmy w bezpośrednim sąsiedztwie dworca Termini, także jedynym miejscem, do którego aby dojechać użyliśmy komunikacji miejskiej (metra) - był Watykan

marze_na napisał(a):Tak jak do każdego innego kościoła w Rzymie, wstęp do Panteonu jest bezpłatny.

No i to jest piękne....

mały off-top
Jedna z nielicznych rzeczy, która drażniła mnie na Płw Iberyjskim jest taka, że Hiszpanie i Portugalczycy każą sobie płacić za wejście (i to często NIEMAŁO) do 90% kościółków, zamków, pałaców, ruin

Na początku wyprawy to jeszcze luz, ale potem jak koszty rosną w zastraszającym tempie trzeba sobie odmawiać np ostatniego dnia w Meridzie po zwiedzeniu w upale 45 stopniowym okolicznych blokowisk miasta z powodu NIEWIDOCZNEJ tabliczki - drogowskazu "któredy do ruin", gdy juz doszliśmy do Amfiteatro romano, musielismy zrezygnować ze zwiedzania z powodu opłaty w wysokości bagatela 30 Euro

Dla porównania Klasztor Hieronimitów w bilecie łączonym z Torre de Belem w Lizbonie kosztuje na rodzinę 24 Euro i to uważam, jest odpowiednia cena - nie nadweręża aż tak mocno kieszeni, a zapewnia wstęp do kilku atrakcji

A szkoda tej Meridy bo...

Za malutki kościółek przy drodze Lagos - Sagres, w którym rzekomo modlił się Henryk Żeglarz (no dobra podobno najstarszy na Algarve) też się płaci

Rozumiem, że zabytki trzeba restaurować, natomiast w wielu przypadkach w Iberii wyglądało mi to po prostu jako skok na kasę - niektóre miejsca powinny być ogólnodostępne jako wspólne dziedzictwo ludzkości - a nie tylko dla najbogatszych Szwajcarów czy innych Luksemburczyków dla których 30 Oiro kilka razy dziennie za wstępy do jak ... pierdnąć (przepraszam zarówno za określenie jak i rozpisanie się)

to samo napiszę w swojej relacji ale musiałem się przy okazji trochę pożalić

Także mam taka obserwację, że poznawanie kosztuje.
Po prawdzie, to po noclegach i dojeździe kolejny wyłom w portfelu.
Nawet ceny wyżywienia sa do zaakceptowania. Knajpowego.
Np.
http://zugspitze.de/en/summer/preise/zugspitze
Jedna atrakcja i 200 juro idzie tralala...
A dnie letnie długie.

Mikeee napisał(a):W oczekiwaniu na Kampanie ...

Musisz uzbroić się w cierpliwość, bo jeszcze parę dni po Rzymie pochodzimy .

Mikeee napisał(a):jedynym miejscem, do którego aby dojechać użyliśmy komunikacji miejskiej (metra) - był Watykan

Szczęściarze .
U nas na etapie planowania wyglądało to nieźle. Mieliśmy dwa kroki do 409, które sprawnie podwoziło nas do metra i trzy kroki do stacji kolejki miejskiej Roma Laziali – Giardinetti, która prosto i szybko jechała w okolice Termini, a po drodze umożliwiała przesiadkę na kilka tramwajów. W praktyce jednak okazało się, że kolejka kurusje do 22.00, a metro tylko do 21.30 z uwagi na budowę 3 linii w okolicach San Giovanni . A tak wcześnie to my nie zwykliśmy wracać .

Jeszcze lepiej trafiliśmy w Neapolu, gdzie skusiliśmy się na hotel zaraz przy metrze , ale o tym w swoim czasie .

tony montana napisał(a):Jedna z nielicznych rzeczy, która drażniła mnie na Płw Iberyjskim jest taka, że Hiszpanie i Portugalczycy każą sobie płacić za wejście (i to często NIEMAŁO) do 90% kościółków, zamków, pałaców, ruin

Płacenie za wstęp do kościoła zawsze budziło we mnie niesmak. Zwłaszcza, jeśli opłata jest więcej niż symboliczna.
W rzymskich kościołach mają jednak swój patent na zarabianie. Często gęsto kaplica z wyjątkowym dziełem sztuki skrywa się w mroku. Można sobie ją oświetlić na chwilę wrzucając do stojącej obok skrzynki niewielką kwotę, najczęściej eurosa. Chętnych do wrzucania najczęściej na szczęście nie brakuje, więc można patrzeć do woli. Taki Caravaggio w S. Maria del Popolo świecił się niemal bez przerwy.
U nas widziałam to tylko w Katedrze Gnieźnieńskiej, gdzie można sobie "zapalić" Św. Wojciecha .

tony montana napisał(a): musielismy zrezygnować ze zwiedzania z powodu opłaty w wysokości bagatela 30 Euro

Fju fju . A ja narzekałam, że wejście na Vesuvio czy wjazd krzesełkiem na Monte Solaro kosztują dużo.

tony montana napisał(a):Rozumiem, że zabytki trzeba restaurować, natomiast w wielu przypadkach w Iberii wyglądało mi to po prostu jako skok na kasę - niektóre miejsca powinny być ogólnodostępne jako wspólne dziedzictwo ludzkości - a nie tylko dla najbogatszych Szwajcarów czy innych Luksemburczyków dla których 30 Oiro kilka razy dziennie za wstępy do jak ... pierdnąć (przepraszam zarówno za określenie jak i rozpisanie się)

Trudno nie przyznać Ci racji.
Rzym z kolei dobrze kroi na opłacie klimatycznej. Mnożąc te 3,50 przez miliony turystów przewijających się przez miasto kwota dla budżetu jest imponująca.

FUX napisał(a):Także mam taka obserwację, że poznawanie kosztuje.
Po prawdzie, to po noclegach i dojeździe kolejny wyłom w portfelu.

Podsumowania wydatków wg. kategorii nie robiłam, ale jestem skłonna zaryzykować stwierdzeniem, że na wszelkie bilety wstępu wydaliśmy niewiele mniej (jeśli w ogóle) niż na wyżywienie (knajpy + markety).

marze_na napisał(a): Najpierw trzy-cztery noclegi w Starym Porcie w Chanii, potem (...)
(...) tylko kupić bilety na samolot. Tylko i aż

Ciekawe, czy nasza tygodniowa wrześniowa Chania też zamieni się na Rzym?
Wprawdzie Kretę wolałabym, ale jeśli "los" tak zdecyduje, to żałować nie będę . Nawet jeśli nasze pamiątkowe foty nie będą (a to rzecz pewna) tak zachwycające, jak Wasze .

FUX napisał(a):Także mam taka obserwację, że poznawanie kosztuje.
Po prawdzie, to po noclegach i dojeździe kolejny wyłom w portfelu.
Nawet ceny wyżywienia sa do zaakceptowania. Knajpowego.
Np.
http://zugspitze.de/en/summer/preise/zugspitze
Jedna atrakcja i 200 juro idzie tralala...
A dnie letnie długie.

Relatywnie najmniej kroili na.... (sorki za porównanie z budowlami z IX wieku - jest ono niestosowne)
Stadionie Narodowym Portugalii i Benfiki Lizbona - Estadio dla Luz - dorosły 10 Euro, Młody 4 Euro - rodzina niezależnie od i,ości ludzi 20 EUro, zwiedzanie godzinne z przewodnikiem, dotknięciem murawy, oglądaniem na żywo Orła - symbolu klubu, szatniaki, press roomami etc

dangol napisał(a):

marze_na napisał(a): Najpierw trzy-cztery noclegi w Starym Porcie w Chanii, potem (...)
(...) tylko kupić bilety na samolot. Tylko i aż

Ciekawe, czy nasza tygodniowa wrześniowa Chania też zamieni się na Rzym?
Wprawdzie Kretę wolałabym, ale jeśli "los" tak zdecyduje, to żałować nie będę

My nie żałujemy absolutnie . Na wybór wpłynęła cena lotu (ok. 700 zł na korzyść Rzymu ) i dzisiaj bardzo się cieszę, że tak wyszło. Zasmakowaliśmy kawałka Italli i obawiam się, że o teraz o Krecie szybko nie pomyślimy. Kalabria, Apulia, Sycylia ... to teraz chodzi mi po głowie. A przecież jest jeszcze Chorwacja , czeka Hvar, Pag...

02.07 - Rzym, dzień III

1. Bazylika św. Jana na Lateranie
2. Koloseum
3. Forum Romanum
4. Forum Trajana, Vittoriano

Ten dzień to przede wszystkim spotkanie ze starożytnym Rzymem z czasów Imperium.

Najpierw zatrzymujemy się na chwilę przy Piazza di Porta Maggiore, który był naszym najczęstszym punktem przesiadkowym w drodze do i z centrum Wiecznego Miasta.

248.


249.

(tu pędzi nasza kolejka miejska, jak podjechała po raz pierwszy byłam święcie przekonana, że to tramwaj )


Plac wziął swoją nazwę od Porta Maggiore, dwóch łuków będących częścią akweduktów zbudowanych przez cesarza Klaudiusza w 52 r., Aqua Claudia oraz Anio Novus. W miejscu tym akwedukty przecinały dwie drogi prowadzące z Rzymu na południe i wschód, Via Labicana i Via Praenestina. Aby zapewnić bezkolizyjne skrzyżowanie wodociągów i dróg, Klaudiusz wybudował łuk o dwóch przelotach ozdobionych attyką, w której poprowadził oba wspomniane wodociągi. Cała konstrukcja liczyła 32 m wysokości i 24 m szerokości.
Na łukach do dziś zachowały się napisy z czasów Klaudiusza oraz Wespazjana i Tytusa, którzy odnawiali wodociągi w 71 i 81 roku.

W czasach cesarza Aureliana konstrukcję tą włączono w mury okalające Rzym (mur aureliański) i wykorzystywano jako bramę.

250.


251.


252.


253.


254.



W okolicach Porta Maggiore dawne akwedukty ciągną się kilometrami. Starożytny Rzym był zaopatrywany przez sieć 11stu akweduktów liczącą w II wieku n.e. 420 km, z czego 47 km przebiegało nad powierzchnią ziemi. Sieć ta dostarczała miastu milion m3 wody na dobę, w połowie zaspakajającej potrzeby wody pitnej, a w połowie służącej nawadnianiu ogrodów, przemywaniu rynsztoków i kloak oraz zasilaniu łaźni publicznych i term. Za czasów Konstantyna Wielkiego na początku IV stulecia n.e. długość wodociągów wynosiła już 575 kilometrów i dostarczały one do miasta około 1,5 miliona m3 na dobę m3. (źródło: wikipedia, rzym.it)

255.


256.


(cdn...)

Z Porta Magiorre już niedaleko do Bazyliki św. Jana na Lateranie.

Na początku IV w. cesarz Konstantyn Wielki przekazał ziemie na Lateranie papieżowi Milcjadesowi z nakazem zbudowania tu pierwszej rzymskiej bazyliki chrześcijańskiej. Bazylikę ukończono w 318 r.
Od IV do XIV w., do czasu przeprowadzki do Avignonu, Lateran był pierwszą oficjalną siedzibą papieży.

Bazylika św. Jana na Lateranie to najwyższy rangą kościół w Rzymie - katedra diecezji rzymskiej oraz jedna z czterech bazylik większych. Ponieważ tu znajduje się tron papieski, bazylika laterańska przewyższa rangą duchową Bazylikę Św. Piotra.
Na fasadzie głównej kościoła znajduje się napis: Omnium Ecclesiarum Urbis et Orbis Mater et Caput - matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata.

257.




258.


259.


260.


261.



Mimo, iż wielokrotnie niszczona, odbudowywana, przebudowywana i rozwijana bazylika zachowała swój pierwotny plan. Autorem ostatniej wielkiej przebudowy wnętrza w 1650 r. był Francesco Borromoni. W XVIII w. Alessandro Galilei zmienił fasadę kościoła.
Fasadę wieńczy piętnaście siedmiometrowych figur, przedstawiających Doktorów Kościoła, z rzeźbą Chrystusa ustawioną w centralnej części.
W portyku znajduje się statua cesarza Konstantyna znaleziona w termach na Kwirynale. Środkowe drzwi z brązu zostały przeniesione z kurii Ostilia znajdującej się na Forum Romanum. Najbardziej na prawo znajdują się Drzwi Święte otwierane tylko z okazji Roku Jubileuszowego.

262.


263.


264.


265.


266.


267.


268.


269.


270.



Bazylika imponuje rozmiarem (130 m długości), wnętrze tworzy 5 naw, nawa główna i po 2 boczne oraz spory transept. W niszach nawy głównej stoją potężne barokowe posągi 12 apostołów pochodzące z VXIII w.
Cyborium stojące na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu osłania ołtarz papieski. Zgodnie z tradycją skrywa w relikwiarzu głowy (lub ich fragmenty) św. Piotra i Pawła. Tylko papież może celebrować msze św. przy ołtarzu głównym i tylko w Wielki Czwartek. Nawę główną zamyka apsyda z tronem papieskim i wspaniałą mozaiką w stylu wschodnim z XIII w. ponad nim.
Boczne kaplice oraz nawy (zwłaszcza nawy skrajne) to miejsce spoczynku papieży i kardynałów. Znajdują się tu grobowce 23 papieży.

271.


272.


273.


274.


275.


276.


277.


278.


279.


280.


281.



Wirtualnie zwiedzić bazylikę możecie tutaj. Warto zajrzeć .

Poza samą bazyliką godne uwagi jest baptysterium (udało nam się wejść dosłownie na chwilę, bo właśnie zamykali ) oraz wewnętrzny dziedziniec z krużgankami z okresu 1215-1232 (wstęp płatny).
Baptysterium Świętego Jana u Źródła zostało zbudowane w latach 314-320 przez adaptację istniejących tu wcześniej term Domu Faustyny. Kopułę wsparto na ośmiu porfirowych kolumnach a wokół basenu zbudowano obejście. Do zewnętrznej nawy dobudowano cztery kaplice. Pierwsza z lewej strony to kaplica św. Jana Ewangelisty. Zdobią ją mozaiki z V wieku. To właśnie dla tych mozaik trzeba wejść do baptysterium .


Na placu Piazza di San Giovanni in Laterano przed bocznym (północnym) wejściem do bazyliki stoi egipski obelisk, zwany obeliskiem laterańskim. Wykonany na zlecenie faraona Totmesa III, ukończony i ustawiony w Karnaku przez jego wnuka Totmesa IV. Został przywieziony do Rzymu w IV w. i początkowo zdobił Circus Maximus. Jest najwyższym z 13 egipskich obelisków stojących w Rzymie. Ma wysokość 31,0 m (z cokołem 47,0).

282.


283.


284.


285.



Po drugiej stronie placu znajduje się wejście na Święte Schody (Scala Santa). Zgodnie z legendą są to schody prowadzące do pałacu Poncjusza Piłata, po których stąpał Chrystus, idąc na przesłuchanie. Przywiozła je w IV w. z Jerozolimy św. Helena, matka cesarza Konstantyna Wielkiego. Marmurowe stopnie są dzisiaj przykryte drewnem, ponieważ żadna stopa nie może dotknąć świętych stopni.
Wierni wchodzą po schodach na kolanach. Stopnie prowadzą do kaplicy św. Wawrzyńca (Sancta Sanctorum) z 1278 r.

286.



Na placu San Giovanni in Laterano w zasadzie co chwilę pojawiała się jakaś polska wycieczka czy pielgrzymka. Hinduscy handlarze doskonale wyczuli koniunkturę i trzeba przyznać, że w kwestii zakupowych trendów w naszym kraju są na bieżąco .

287.


288.

Jak to możliwe, że będąc na Lateranie nie byłem w Porta Maggiore???

marze_na napisał(a):My nie żałujemy absolutnie . Na wybór wpłynęła cena lotu (ok. 700 zł na korzyść Rzymu ) i dzisiaj bardzo się cieszę, że tak wyszło. Zasmakowaliśmy kawałka Italli i obawiam się, że o teraz o Krecie szybko nie pomyślimy. Kalabria, Apulia, Sycylia ... to teraz chodzi mi po głowie. A przecież jest jeszcze Chorwacja , czeka Hvar, Pag...

CÓŻ.... APULIĘ mogę polecić... przynajmniej jej południową część (bo północnej z Gargano nie znam)
I kawałek Basilicaty (MATERA!!!!)