WAKACJE 2009 - Turcja, Kemer, Pamukkale, Kapadocja.
12. KAPADOCJA- kolebka cywilizacji tytułem wstępu.
Z tym odcinkiem relacji miałem najwięcej problemu jak go zacząć,
bo Kapadocja to bardzo rozległa kraina położona na Wyżynie Anatolijskiej, między Morzem Czarnym a górami Taurus,
a nazwa "Kapadocja" nie figuruje na oficjalnych mapach drogowych
Granice tej krainy wyznaczają następujące miasta:
Kayseri na wschodzie, Aksaray na zachodzie, Hacibektas na północy i Nigde na południu.
W związku z powyższym zanim do niej pojedziemy, pozwolę sobie napisać kilka zdań tytułem wstępu, zaczerpniętych książki wydanej w 2009 r. , zakupionej w podczas wycieczki.
Książkę z licznymi informacjami i zilustrowaną pięknymi zdjęciami, przetłumaczoną na język polski napisał Omer Demir, badacz Kapadocji od 1968 roku.
Oddajmy mu głos:
Przed milionami lat miała miejsce erupcja dwóch wulkanów
Erciyes Dagi (3917 m n.p.m.) na wschodzie
Hasan Dagi (3253 m n.p.m.} na zachodzie
W czasie erupcji lawa z tych wulkanów pokryła powierzchnię ok. 20.000 km2. Po ich wygaśnięciu region ten był poddawany bardzo długiemu działaniu erozyjnemu słońca, huraganów i deszczy, w czasie którego wykształciły się przeróżne skalne twory, które dzisiaj podziwiamy zwiedzając Kapadocję
Historia Kapadocji rozpoczęła się przed tysiącami lat, kiedy ludzie po raz pierwszy postawili stopę na powierzchni pokrytej warstwą popiołów wulkanicznych
W północnych rejonach gór Taurus, w Catalhoyuk (region Konya) odnaleziono neolityczna osadę sprzed 9-10 tysięcy lat. Została odkryta w 1958 r. i odkopana w 1965 r. w wykopaliskach tych odnaleziono m.in. figurkę Otyłej kobiety (Wielka Macierz, bogini Kybele.
W innych licznych wykopaliskach na terenie Kapadocji m.in. w Toprakli Hoyugu zostały wydobyte przedmioty z gliny i kawałki kości z okresu 3500 lat p.n.e., w okolicy Avanos naczynia pochodzące ze wczesnej epoki brązu (3500-3000 p.n.e.) oraz fragmenty warsztatów tkackich (krosna). W epoce brązu przywiązywano dużą wagę do wyrobu naczyń.
(W Avanos do dzisiaj miejscowa ludność kontynuuje garncarstwo, jedną z takich fabryk odwiedziliśmy w czasie wycieczki)
Pierwsze silne Państwo Hetyckie ze stolicą w Hattutas na terenie ówczesnej Anatolii stworzyli ProtoHetycci łącząc się z plemionami nesyckimi. Państwo to istniało do 1200 r. p.n.e. , a następnie po fali najazdów pobite i
przestało istnieć. Po jego upadku Anatolia została na długo ziemią niczyją, powstawały na niej tylko niewielkie księstwa.
W VIII wieku p.n.e. władzę na tych terenach objęli Frygowie, słynni z hodowli koni. Nie wiele o nich wiadomo: gdzie się osiedlili, w jaki sposób stworzyli silne państwo, wiadomo tylko, że do Anatolii przeniknęli z Europy przez cieśniny i byli nazywani w niej przez Herodota- Brygowie albo Brygesowie.
Po Frygach Anatolię na krótko opanowali Medowie, jednak w połowie VI wieku p.n.e. ich imperium niespodziewanie upadło i w roku 547 p.n.e. cała Anatolia została włączona do monarchii perskiej. Nazwa nadana terenom dzisiejszej Kapadocji przez Persów brzmiała Katpatukya, co w języku perskim oznaczało -
Kraina Pięknych Koni
W roku 333 p.n.e. tereny Kapadocji zajął Aleksander Wielki, co było początkiem powstania kultury hellenistycznej w tym regionie. Po śmierci Aleksandra Wielkiego Kapadocja przechodziła wiele konfliktów wywołanych przez dowódców jego armii, w kolejnych latach przechodziła z rąk do rąk i zaczęła ulegać wpływom Rzymu aż ostatecznie w roku 17 p.n.e. stała się prowincją rzymską.
Za czasów rzymskich i po śmierci Pana Jezusa na terenie Kapadocji datuje się powstanie chrześcijaństwa, kiedy jego uczniowie rozeszli się z Palestyny na różne strony, głosząc ludziom Jego naukę.
Szczególnie szybko zaczęło się ono rozwijać za czasów urodzonych w regionie Kapadocji wybitnych teologów św. Grzegorza z Nyssy i św. Bazylego. W okresie tym szczególną uwagę poświęcano budowie kościołów i klasztorów. Pierwsze powstałe świątynie budowane były najczęściej na wzór kaplic , a dokładniej były to małe pustelnie. Nie posiadały godnej uwagi struktury architektonicznej, powstawały najczęściej w wąwozach, w pobliżu rzek lub w trudno dostępnych miejscach, ponieważ jako nauka, chrześcijaństwo było wówczas zakazane.
Dopiero w 313 roku w Rzymie, za czasów panowania Konstantyna zostało ono jako wolne wyznanie i zalegalizowane. Spowodowało to jego burzliwy rozwój w Kapadocji, powstały kolejne nowe kościoły, klasztory, monastyry zdobione malowidłami i ikonami.
Po rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego Kapadocja dostała się pod wpływy Imperium Bizantyjskiego, które w czasie VII wieku stanowiło scenę, na której toczyły się ważne wydarzenia.
W tym czasie narodziło się Arabistanie wyznanie islamskie i w toku rozwoju zaczęło wkradać się w granice Bizancjum. Jednocześnie nasiliło się dążenie zakonników do prawie bałwochwalczego czczenia ikon, co wywołało reakcję cesarz Leona III, który w roku 726 wprowadził zakaz ich wykonywania i rozpoczęła się tzw. epoka ikonoklastyczna, trwająca ponad 100 lat i przełamująca władzę kościoła i klasztoru. Dopiero cesarzowa Teodora w 843 roku zniosła zakaz wykonywania ikon i wtedy zaczęły ponownie powstawać nowe, najpiękniejsze, bogato zdobione freskami kościoły m.in. w wąwozach Goreme, Ihlara i Soganli. Ich budowa była kontynuowana do XIII wieku. Określenie dokładnej liczby kościołów, kaplic i domów zakonnych zbudowanych w Kapadocji jest niemożliwe, szacuje się ją na ponad 400.
Po przejściu Kapadocji w ręce Turków Seldżuckich w roku 1071 zezwolono na praktyki religijne nie naruszające wyznań religijnych Bizantyjczyków. Kościoły i meczety wybudowane w tym regionie w tych samych miejscach i w tym samym czasie świadczą o tym jak tolerancyjnie w stosunku do siebie były nastawione obie społeczności , jednakże znaczenie tych kościołów w podziemnych jaskiniach jako miejsce kultu religijnego umożliwiającego chrześcijanom swobodę wyznaniową straciło swą wagę.
Po rozpadzie Imperium Seldżuckiego w Anatolii rozpoczął się okres Imperium Osmańskiego, miasta Kapadocji przechodziły z rąk do rąk różnych władców, Również w tym czasie nie ingerowano w przekonania religijne chrześcijan.
W wyniku przesiedleń ludności w roku 1924, po ustanowieniu Republiki Tureckiej społeczność chrześcijańska zdecydowanie straciła na liczebności.
Podsumowanie
W rezultacie splatających się działań natury, człowieka i historii, na terenie Kapadocji powstało wiele form o niezwykłym pięknie.
Miejsca, które z chęcią i zainteresowaniem zwiedzane są przez turystów przybywających do regionu z różnych stron świata można sklasyfikować w trzech kategoriach:
1.Unikalne w skali światowej cuda natury: tufy wulkaniczne, wąwozy i czarodziejskie kominy skalne.
2.Kościoły wydrążone w skałach z freskami przedstawiających Chrystusa, Maryję, Świętych oraz sceny biblijne.
3.Określane mianem 8-go cudu świata miasta podziemne (znaleziono ich 36), które przypuszczalnie wybudowano przed Chrystusem, a w późniejszym okresie poszerzono i przystosowano do użytku zarówno jako miejsce schronienia jak i tajne miejsce wykonywania praktyk religijnych.
CD. Wycieczka do Kapadocji - dzień pierwszy.